Toglo gwelededd dewislen symudol

Bywyd ar ôl oes Arglwyddi Gŵyr

Roedd pethau'n llawer tawelach ar ôl i Arglwyddi'r Mers a Thywysogion Deheubarth roi'r gorau i ymladd, er i borthdyllau gwn gael eu hychwanegu i'r tŵr oddeutu cyfnod Rhyfeloedd y Rhosynnau (1455-87), pan oedd Penrhyn Gŵyr ym meddiant yr Arglwydd Herbert o Raglan.

Swansea Castle Lords of Gower magazine

Swansea Castle Lords of Gower magazine
Parhaodd ei olynyddion, Ieirll Caerwrangon, Ardalyddion Caerwrangon a Dugiaid Beaufort, mewn grym fel perchnogion absennol hyd yr 20fed ganrif. Ar ôl Rhyfel Cartref Lloegr, rhoddwyd Arglwyddiaeth Gŵyr i Oliver Cromwell yn 1647. Erbyn adeg cynnal arolwg ffurfiol o'r asedau ym mis Awst 1650, disgrifiwyd y castell fel "adeilad sy'n adfail o'r enw Castell Abertawe".

Yn y braslun cyntaf o'r castell, a grëwyd gan Francis Place yn 1678, gwelwn fod y tŵr sgwâr yn cael ei ddefnyddio fel gwaith gwydr oedd yn cynhyrchu poteli gwin, a chanfuwyd darnau ohonynt yn ystod gwaith cloddio yma. Yn 1700, adeiladwyd neuadd y dref yng nghwrt y castell. Yn y fan lle byddai'r gwych a'r cefnog wedi mwynhau gwledd ar un cyfnod yn y Neuadd Fawr, roedd trigolion tlotaf Abertawe'n gaeth yn ddiweddarach; yn 1750, daeth y Neuadd Fawr yn dloty'r dref (wyrcws). Roedd marchnad yn llenwi'r cwrt erbyn yr 1770au. Codwyd adeiladau eraill yng nghysgod muriau'r castell ar hyd Lôn y Castell, tra'r adeiladwyd tai cain Sioraidd ar safle'r hen gastell, megis Worcester House gyda'i ffenestri crwm a'i gerddi sy'n edrych dros yr afon.

Close Dewis iaith

Rhannu'r dudalen hon

Eicon Facebook Eicon Twitter Eicon e-bost

Argraffu

Eicon argraffu
Addaswyd diwethaf ar 06 Ebrill 2022