Ardal gadwraeth - Horton
Dyddiad cyflwyno: 1972
Cyfeirnod Grid Cenedlaethol:- SS 4740085900
A.O. 1:10,000 Rhif y ddalen.: SS 48 NE
Rhif yr ardal gadwraeth: CA:008
Nodiadau:
Mae Horton ar arfordir deheuol penrhyn Gŵyr, yn edrych dros fae Porth Einon, tua 16 milltir i'r gorllewin o Abertawe.
Mae'r pentref ym mhen dwyreiniol bae Porth Einon, mewn pant bas ar ochr bryn sy'n codi'n weddol sydyn o'r lan i lefel y llwyfandir 2000 troedfedd. I'r dwyrain mae'r datblygiad wedi'i gyfyngu gan wyneb craig serth; i'r gorllewin, mae'r llethr yn cilio a'r bae'n lledu, gan ddatgelu ehangder mwy o dwyni a thir gweddol wastad. Mae amrywiaeth y graddiant a'r llystyfiant sy'n ymestyn i mewn i'r tir o'r arfordir yn ffurfio lleoliad deniadol ar gyfer y pentref.
Mae'r anheddiad, a oedd yn gymuned ffermio yn wreiddiol, a sefydlwyd ar lethrau uchaf y bryn, bellach yn ardal breswyl sy'n cynnwys tua 70 o anheddau. Mae datblygiad wedi'i ehangu'n weddol afreolaidd i lawr ochr y bryn ar hyd lonydd troellog cul sy'n ffurfio fframwaith hirsgwar ar gyfer y pentref. Mae amrywiaeth y tai - o ran oed, dyluniad, deunyddiau ac uchder a golwg, ynghyd â waliau cerrig wedi'u gwasgaru, a gwrychoedd yn ategu swyn y lleoliad ffisegol.
Mae'r Ardal Gadwraeth yn agos at Borth Einon. Mae'n cynnwys y pentref cyfan ond nid yw'n cynnwys y maes carafanau cyfagos.
(Cliciwch ar y ddelwedd i weld fersiwn mwy.)