Eglwys Bresbyteraidd Philadelphia, Treforys

Hen gapel Methodistiaid Calfinaidd yw Philadelphia sy'n sefyll ar ochr ogleddol Stryd Globe yn Nhreforys. Fe'i hadeiladwyd ym 1802, a'i estyn ym 1829, a deuai ei aelodau o'r gymuned leol. Dathlodd ei ddeucanmlwyddiant yn 2002, ond erbyn 2008 roedd wedi cau. Saif yr adeilad o hyd, ac mae wedi'i addasu'n dai.

Roedd Treforys ym 1914 yn rhan o berfeddwlad ddiwydiannol Abertawe. Roedd Stryd Globe yn cynnwys pont dros y gamlas a'r rheilffordd, y mae'r ddau ohonynt bellach wedi ildio'u lle i'r A4067 erbyn heddiw. Roedd gwaith glo a ffowndri haearn o fewn pellter byr i'r capel, a byddai simneiau'r gwaith dur, tunplat a sinc yn mygu gerllaw.

Cedwir y rhan fwyaf o gofnodion y capel yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru, ond cedwir nifer bach o eitemau yma yn Archifau Gorllewin Morgannwg, gan gynnwys y llun hwn o'r goflech rhyfel a arddangoswyd yn flaenorol yn yr eglwys. Llech gerfiedig o farmor gwyn ar gefndir du yw hon sy'n rhestru enwau'r dynion o'r eglwys a gollodd eu bywydau yn y Rhyfel Mawr. Mae wyth enw ar brif ran y plac, gydag enw ychwanegol o dan y rhain, gan wneud cyfanswm o naw. Oddi tanodd mae plac llai i gofnodi'r ffaith mai Mr Evan R Lewis, un o flaenoriaid yr eglwys, a roddodd y gofeb.

Yn ôl i'r rhestr o enwau