Rol llywodraethwr ysgol

Mae cyrff llywodraethu yn atebol am gyfeiriad strategol eu hysgolion ac am ansawdd yr addysg a ddarperir.

Fe fyddwch yn darganfod bod sawl math o bobl yn dod yn llywodraethwyr ysgolion. Fel chi, bydd ganddynt reswm penodol dros wasanaethu ar y corff llywodraethu.

Oherwydd y rhesymau gwahanol hyn, mae gan bob corff llywodraeth grwp craidd o lywodraethwyr yn cynnwys:

• Rhiant lywodraethwyr
• Athrawon lywodraethwyr
• Staff lywodraethwyr
• Llywodraethwyr ALI
• Y pennaeth (yn gweithredu fel llywodraethwr o'i ddewis/dewis).

Bydd cyrff llywodraethu hefyd yn cynnwys rhai o'r llywodraethwyr canlynol, yn dibynnu ar y math o ysgol:

• Llywodraethwyr cymunedol
• Llywodraethwyr cymunedol ychwanegol
• Llywodraethwyr cynrychioliadol
• Llywodraethwyr sefydledig
• Llywodraethwyr partneriaeth
• Llywodraethwyr nawdd
• Disgybl lywodraethwyr cyswllt (ysgolion uwchradd).

Pam dod yn Llywodraethwr?

• I wneud cyfraniad pwysig i addysg trwy gefnogi cymuned yr ysgol, ei staff a'i disgyblion a chynorthwyo i godi safnoau addysg.
• I gael cyfleoedd boddhaol a heriol.
• I helpu i ddatblygu eich sgiliau cyfredol a dysgu rhai newydd hefyd.
• I gyfarfod a gweithio gyda phobl newydd.
• I gael ymwybyddiaeth o'r system addysg.

Mae Llywodraethwyr yn wirfoddolwr sydd:

• a diddordeb mewn addysg;
• yn cynrychioli'r rhai sydd a diddordeb allweddol yn yr ysgol;
• yn rhan o dim sy'n derbyn cyfrifoldeb am bopeth a wna ysgol;
• ag amser i ymrwymo i gyfarfodydd ac achlysuron eraill;
• yn fodlon dysgu;
• yn gallu gweithredu fel ffrind beirniadol sy'n cefnogi'r ysgol ond sydd hefyd yn herio ac yn gofyn cwestiynau am sut y mae'r ysgol yn gweithio a'r safonau y mae'n eu cyflawni;
• yn gweithredu fel cysylltiad rhwng rhieni, y gymuned leol, yr Awdurdod Lleol a'r ysgol.

Tair rol allweddol y corff llywodraethu

1. Darparu golwg strategol
2. Gweithredu fel ffrind beimiadol
3. Sicrhau atebolrwydd.

Cyfrifoldebau craidd y corff llywodraethu

• Hyrwyddo safonau uchel o gyflawniad addysgol ac ymddygiad
• Gosod targedau ar gyfer cyflawniadau disgyblion
• Sicrhau bod gan pob dysgwr fynediad at gwricwlwm eang a chytbwys
• Penderfynu ar nodau, polisiau a blaenoriaethau'r ysgol
• Penderfynu ar gyllideb yr ysgol a'i monitro
• Staffio - e.e. penodi staff, rheolaeth perfformaid
• Rhoi gwybodaeth i rieni am yr ysgol
• Cynhyrchu cynllun gweithredu a monitro cynnydd yn dilyn arolwg gan Estyn
• Lles a diogelwch y dysgwyr.

Sut y mae llywodraethwr yn cyflawni ei ddyletswydd au?

Mae enghreifftiau yn cynnwys:

• Mynychu cyfarfodydd, pwyllgorau ac efallai cymryd rhan mewn gweithgorau bychain o dro i dro
• Ymweld a'r ysgol
• Bod yn gysylltiedig gyda maes o waith yr ysgol
• Cymryd rhan ym mhenderfyniadau'r corff llywodraethu
• Cadw cyfrinachedd pan fydd angen
• Derbyn hyfforddiant a datblygiad
• Bod yn ymwybodol o'r mentrau a'r datblygiadau diweddaraf mewn addysg.

Cymorth a hyfforddiant

Er mwyn i lywodraethwyr gyflawni eu cyfrifoldebau'n effeithiol ac i safon uchel mae angen iddyn nhw dderbyn hyfforddiant priodol.

Mae ymrwymiad i ddatblygiad llywodraethwyr yn agwedd bwysig o fod yn gorff llywodraethu effeithiol ond dydy hyfforddiant ddim yn gorffen yn y cyfnod anwytho. Mae yna nifer o gyrsiau hyfforddi ychwanegol ar gael wedi'u darparu gan yr Awdurdod Lleol, i gynorthwyo pob llywodraethwyr i gael yr wybodaeth a'r sgiliau angenrheidiol i lywodraethu eu hysgolion yn effeithiol.

Mae modd cael gwybodaeth, cymorth a chyngor ychwanegol gan y canlynol:

• Swyddogion Cefnogi Llywodraethwyr Awdurdod Lleol / Awdurdod Esgobaeth
• Cylchlythyrau
• Dogfennau briffio
• Digwyddiadau a rhaglenni hyfforddi llywodraethwyr ALI
• Gwybodaeth anwytho.

Mae cefnogaeth ar gael gan yr ysgolion hefyd i lywodraethwyr newydd, gan y pennaeth, llywodraethwyr profiadol a'r clerc.

Mae enghreifftaiu'n cynnwys:

• Hyfforddiant anwytho'r ysgol
• Gwybodaeth a ddarperir gan yr ysgol ee. llawlyfr, cofnodion blaenorol, cynllun gwelliant yr ysgol, cylchlythyrau
• Dyrannu llywodraethwr fel mentor o'r corff llywodraethu
• Cyfarfod gyda'r pennaeth a'r cadeirydd
• Gwybodaeth am y corff llywodraethu - rhestr pwyllorau, calendr cyfarfodydd y corff llywodraethu a'r pwyllgorau, cylch gwaith blwyddyn
• Hyfforddi a datblygu llywodraethwyr - eitem rheolaidd ar agenda'r corff llywodraethu, archwiliad o'r hyfforddiant y mae'r corff llywodraethu wedi ei dderbyn.

Sut i ddod yn llywodraethwr ysgol

Cysylltwch gyda'ch Awdurdod Lleol am ragor a wybodaeth ynghylch dod yn llywodraethwr ysgol.