Tabor, Capel yr Annibynwyr, Abergwynfi

Roedd Tabor yn gapel yr Annibynwyr wedi'i leoli ar gyffordd y Stryd Fawr a Stryd y Capel, Abergwynfi. Roedd yn adeilad cymedrol wedi'i rendro â sment. Cafodd ei godi ym 1879 a'i ailadeiladu a'i addasu yn ddiweddarach wrth i'r gynulleidfa dyfu. Erbyn dechrau'r rhyfel ym 1914 roedd Abergwynfi yn bentref cymharol newydd. Roedd ei gymuned glos wedi tyfu i fyny dros genhedlaeth yn dilyn datblygiad mwyngloddio glo yn Nyffryn Gwynfi, yn y mynyddoedd i'r dwyrain o Port Talbot.

Erbyn haf 2018 roedd y capel wedi cau ac wedi cael ei roi ar werth, a throsglwyddwyd y gofrestr anrhydedd, trwy lwybr cylchol, i Archifau Gorllewin Morgannwg.

Mae'r Rhestr Anrhydedd wedi gweld dyddiau llawer gwell: mae wedi cael ei ddifrodi'n ddrwg trwy fod yn wlyb dros y blynyddoedd, ond nawr mae wedi cael ei atgyweirio, ac mae'r 51 enw i gyd yn ddarllenadwy. Mae ar ffurf tabled â bracedi yn arddangos yr enwau, â dau angel â thrwmpedau yn hedfan uwchben, yn dal baner gyda'r geiriau "Blwyddyn 1919 Heddwch". Mae'n inc a golch ar bapur ac, a barnu yn ôl manwl gywirdeb y lluniad a chaligraffeg, mae'n waith drafftiwr proffesiynol yn hytrach nag arlunydd, er nad yw wedi'i lofnodi.

Lawrlwythwch fersiwn mawr o'r Rhestr Anrhydedd (PDF, 622 KB) (Yn agor ffenestr newydd)

Yn ôl i'r rhestr o enwau