Cyflogaeth plant - y weithdrefn ymgeisio
Cyn cyflogi plentyn, mae'n rhaid i'r cyflogwr anfan hysbysiad ysgrifenedig i'r Awdurdod Lleol gan ddefnyddio ffuflen gais am drwydded gyflogaeth.
- Rhan 1 - Mae'r cyflogwr yn cwblhau, yn llofnodi ac yn dyddio'r Ffurflen Gais Cyflogi Plant Cyflogi plant (Word doc) [32KB].
- Rhan 2 - Rhaid i'r rhiant/gofalwr wirio bod yr wybodaeth yn gywir, yna llofnodi a dyddio'r ffurflen.
- Rhaid dychwelyd y ffurflen wedi'i chwblhau at child.employment@abertawe.gov.uk.
- Wrth dderbyn y ffurflen wedi'i chwblhau, mae dyletswydd ar yr awdurdod lleol i fodloni ei hun bod y gyflogaeth yn gyfreithlon ac na fydd unrhyw berygl i iechyd, lles a gallu'r plentyn i fanteisio'n llawn ar ei addysg. Yn ogystal, sicrheir yr awdurdod bod y plentyn yn abl i wneud y gwaith y caiff ei gyflogi ar ei gyfer. Caiff trwydded ei hanfon at y cyflogwr ac anfonir cerdyn adnabod a llun i'r plentyn.
- Mae'n rhaid bod y plentyn yn gallu dangos y cerdyn adnabod yn ystod y gyflogaeth i'w archwilio. Yn yr un modd, mae'n rhaid bod y cyflogwr yn gallu dangos y drwydded pan fod angen gwneud hynny.
- Bydd y drwydded yn nodi'r manylion o'r ffurflen gais am gyflogaeth. Gall y plentyn gael ei gyflogi'n unig yn unol a'r manylion hyn. Os bydd angen newid y manylion, cysylltwch a'r child.employment@abertawe.gov.uk am ddiwygiad.
- Gall yr awdurdod lleol ddirymu trwydded gyflogaeth y plentyn ar unrhyw adeg os yw'n credu bod y plentyn yn cael ei gyflogi'n anghyfreithlon neu fod ei iechyd, lles neu allu i fanteisio'n llawn ar ei addysg wedi dioddef neu'n debygol o ddioddef o ganlyniad i gael ei gyflogi.
Mae'r gyfraith yn dweud
| 13 a 14 oed | |
|---|---|
| Gallant weithio ar | Yn ystod yr oriau canlynol |
| Diwrnodau ysgol | Heb fod yn fwy na chyfanswm o ddwy awr mewn un diwrnod yn ystod y cyfnodau canlynol:
|
| Dydd Sadwrn | 5 awr y dydd rhwng 7.00am a 7.00pm |
| Dydd Sul | 2 awr yn unig rhwng 7.00am a 7.00pm |
| Gwyliau ysgol | 5 awr y dydd ar unrhyw ddiwrnod o'r wythnos ac eithrio dydd Sul 7am a 7pm. Ni ddylai cyfanswm yr oriau gwaith mewn wythnos fod yn fwy na 25 awr. Yn ystod y flwyddyn, mewn un cyfnod o wyliau ysgol, mae'n rhaid gael seibiant o bythefnos yn olynol pan na fyddant yn gwneud unrhyw waith o gwbl. |
| 15 ac 16 oed | |
|---|---|
| Gallant weithio ar | Yn ystod yr oriau canlynol |
| Diwrnodau ysgol | Heb fod yn fwy na chyfanswm o ddwy awr mewn un diwrnod yn ystod y cyfnodau canlynol:
|
| Dydd Sadwrn | 8 awr y dydd rhwng 7.00am a 7.00pm |
| Dydd Sul | 2 awr yn unig rhwng 7.00am a 7.00pm |
| Gwyliau ysgol | 8 awr y dydd ar unrhyw ddiwrnod o'r wythnos ac eithrio dydd Sul 7.00am a 7.00pm. Ni ddylai cyfanswm yr oriau gwaith mewn wythnos fod yn fwy na 35 awr. Yn ystod y flwyddyn, adeg gwyliau'r ysgol, mae'n rhaid iddynt gael seibiant o bythefnos yn olynol pan na fyddant yn gweithio o gwbl. |
Cyflogaeth a ganiateir i blant 13 oed yn unig
Ni ddylid cyflogi plentyn 13 oed ac eithrio ar gyfer 'gwaith ysgafn' mewn un neu fwy o'r canlynol:
- gwaith amaethyddol neu arddwriaeth
- dosbarthu papurau newydd
- cylchgronau o deunydd printiedig arall
- gwaith siop gan gynnwys llenwi silffoedd
- siop trin gwallt
- gwaith swyddfa
- golchi ceir o llaw mewn lleoliad preswyl preifat
- mewn caffi neu fwyty
- mewn stablau marchogaeth
- gwaith domestig mewn gwestai a sefydliadau eraill sy'n cynnig llety.
Cyflogaeth a waherddir - pob plentyn
Ni chaiff plentyn o unrhyw oed gael ei gyflogi ar gyfer y canlynol:
- Sinema
- Theatr
- Disgo
- Neuadd ddawns neu glwb nos ac eithrio mewn cysylltiad a pherfformiad a roddir yn gyfan gwbl gan blant
- Gwerthu na dosbarthu alcohol
- Dosbarth llaeth
- Dosbarth alew tanwydd
- Cegin fasnachol
- Casglu neu ddidoli sbwriel mewn unrhyw waith sy'n fwy na thri metr uwchben lefel y ddaear neu, o ran gwaith mewnol, dros dri metr uwchben lefel y llawr
- Cyflogaeth lle gellir dod i gysylltiad niweidiol a sylweddau corfforol
- Biolegol neu gemegol
- Casglu arian neu werthu/mynd o ddrws i ddrws
- Gwaith sy'n cynnwys dod i gysylltiad a deunyddiau i oedolion neu sefyllfaoedd sydd am y rheswm yma, yn anaddas i blant
- Gwerthu dros y ffon
- Gweithio mewn lladd-dy neu ran o siop cigydd neu eiddo sy'n gysylltiedig a lladd da byw
- Bwtsiera neu baratoi carcasau neu gig i'w gwerthu
- Gwasanaethydd neu gynhorthwy-ydd ar safle ffair neu mewn arced ddiddanu neu mewn unrhyw eiddo arall a ddefnyddir at ddibenion difyrru'r cyhoedd sy'n cynnwys periannau awtomatig gemau siawns neu ddyfeisau tebyg
- Gofalu'n bersonal am drigolion mewn unrhyw gartref gofal preswyl neu gartref nyrsio oni bai bod hynny dan oruchwyliaeth oedolyn cyfrifol.
Nodiadau
Mae 'cyflogaeth' yn golygu cymorth mewn unrhyw fasnach, crefft neu alwedigaeth a wneir er elw, p'un ai a dderbynnir tal am y cymorth hwnnw neu beidio.
Mae 'gwaith ysgafn' yn golygu gwaith nad yw'n debygol o fod yn niweidiol i iechyd, diogelwch na datblygiad addysgol plentyn.
'Plentyn' at ddibenion yr is-deddfau, mae'r term 'plentyn' yn golygu person o oed ysgol gorfodol.
'Oed gadael ysgol gorfodol' un dyddiad gadael ysgol sydd, sef dydd Gwener olaf mis Mehefin yn eu blwyddyn TGAU derfynol (blwyddyn 11). Mae hyn yn berthnasol i blant sy'n dathlu eu pen-blwydd yn un ar bymtheg yn ystod y cyfnod hwnnw. Dyma'r unig ddyddiad pan na fydd plant o oed ysgol gorfodol.
'Asesiadau risg', mae'n ddyletswydd gyfreithiol ar y cyflogwr i gynnal asesiad risg priodol sy'n ystyried oed, amgylchedd gwaith, profiad a gallu'r plentyn. (Deddf Rheoliadau Rheoli Iechyd a Diogelwch yn y Gwaith 1999). Mae'n bosib y bydd yr awdurdod lleol am i'r plentyn gael archwiliad meddygol cyn rhoi trwydded cyflogi plant iddo.