Cynllun Gwasanaeth Llyfrgelloedd Abertawe

1. Gweledigaeth
2. Cenhadaeth y llyfrgell
3. Blaenoriaethau'r gwasanaeth llyfrgell 
4. Cefndir
5. Edrych yn ôl 2022-23
6. Cynllun gweithredu

Gweledigaeth

Darparu gwasanaeth llyfrgell hyblyg, cynhwysol a chynaliadwy sy'n galluogi dinasyddion a chymunedau i ymgysylltu'n ystyrlon â diwylliant, darllen, technoleg a dysgu o fewn eu cymuned leol.

Blaenoriaethau corfforaethol:

1. Diogelu pobl rhag niwed
2. Gwella addysg a sgiliau
3. Trawsnewid ein heconomi a'n hisadeiledd
4. Trechu tlodi
5. Cynnal a gwella adnoddau naturiol a bioamrywiaeth Abertawe
6. Trawsnewid a datblygu'r cyngor yn y dyfodol

Cenhadaeth y llyfrgell

Darparu gwasanaeth teg ac am ddim sy'n berthnasol i anghenion y cymunedau y mae'n eu gwasanaethu o leoedd sy'n hygyrch, yn ddiogel ac yn groesawgar. Darparu adnoddau ysgogol, diddorol, addysgol ac sy'n adlewyrchu diwylliant a threftadaeth Abertawe. Cyflwynwyd gan dîm sy'n canolbwyntio ar gwsmeriaid ac sy'n fedrus iawn wrth gefnogi ystod amrywiol o anghenion.

Blaenoriaethau'r gwasanaeth llyfrgell

• Cyfuno gwasanaethau traddodiadol a digidol drwy ddatblygu strategaeth ddigidol ar gyfer llyfrgelloedd
• Cefnogi darllen a llythrennedd i bawb, gan arwain at ganlyniadau bywyd a lles gwell
• Cefnogi cynlluniau'r cyngor i ymchwilio i Hybiau Cymunedol a lleoliad newydd ar gyfer y Llyfrgell Ganolog
• Cefnogi agendâu iechyd a lles drwy weithgareddau llyfrgell
• Darparu cyfleoedd i asiantaethau a phartneriaid weithio i fynd i'r afael â thlodi a mentrau cyflogadwyedd
• Adlewyrchu pob cymuned wrth hyrwyddo'n casgliadau diwylliant, treftadaeth a'n hanes lleol a'n hymgysylltiad â hwy

Cefndir

Mae dyletswydd statudol ar awdurdodau lleol i sicrhau bod 'gwasanaeth llyfrgell cynhwysfawr ac effeithlon' yn cael ei ddarparu, sy'n annog oedolion a phlant i wneud defnydd llawn o'r gwasanaethau llyfrgell sy'n ofyniad statudol o dan Ddeddf Llyfrgelloedd Cyhoeddus ac Amgueddfeydd 1964.

Mae Fframwaith Llyfrgell Cyhoeddus Cymru yn nodi cyfres o hawliadau craidd a dangosyddion ansawdd ar gyfer dinasyddion Cymru y mae awdurdodau lleol yn eu hadrodd i Lywodraeth Cymru yn flynyddol ac sy'n eu galluogi i gynnal eu dyletswydd wrth asesu effeithlonrwydd ac ehangder darpariaeth gwasanaethau llyfrgell yng Nghymru.

Mae'r gwasanaeth yn cyflawni hyn drwy rwydwaith o 17 o lyfrgelloedd ar draws ardal sirol Abertawe. Mae ganddo dîm rheoli canolog bach sy'n darparu cymorth arbenigol i'r llyfrgelloedd cymunedol ar ffurf gwasanaethau cyfeirio a hanes lleol, gwasanaethau plant, caffael a phrosesu llyfrau, TG, datblygu cynulleidfaoedd, digwyddiadau a gweithgareddau hyrwyddo. Mae'r gwasanaeth hefyd yn cynnal gwasanaeth cymunedol i bobl sy'n gaeth i'r tŷ er mwyn darparu gwasanaethau llyfrgell i'r rheini na allant fynd i lyfrgelloedd lleol. Mae llyfrgelloedd Abertawe hefyd yn cynnal llyfrgell carchar yng Ngharchar Abertawe dan Gytundeb Lefel Gwasanaeth adnewyddadwy blynyddol.

Yn ogystal â lleoliadau llyfrgell, mae'r gwasanaeth yn darparu amrywiaeth o adnoddau digidol i gefnogi mynediad at ddarllen, gwybodaeth, llwyfannau dysgu sy'n hygyrch i bawb waeth beth fo'u lleoliad corfforol ac mae ganddo gasgliadau hanes lleol mawr sy'n dyddio yn ôl i'r cyfnod cyn i'r llyfrgell ganolog gyntaf agor yn Abertawe ym 1887.

Cefnogir y gwasanaeth llyfrgelloedd gan Lywodraeth Cymru sy'n darparu nifer o wasanaethau digidol i bob llyfrgell ledled Cymru megis e-lyfrau. Mae gwybodaeth bellach ar gael yn llyfrgelloedd.cymru/my-digital-library/

Edrych yn ôl 2022-23

Roedd Sialens Ddarllen yr Haf y llynedd yn llwyddiannus a dangosodd berfformiad da gyda 2,246 o bobl ifanc yn ymuno â'r sialens a 1,057 yn cwblhau'r "sialens darllen 6 llyfr". Mae hon yn ymgyrch lenyddiaeth genedlaethol flynyddol i gadw plant i ddarllen drwy wyliau'r haf. Y thema oedd Teclynwyr ac roedd yn cyd-fynd â rhaglen Haf o Hwyl Cyngor Abertawe a Llywodraeth Cymru.  Daeth y rhaglen Teclynwyr i ben gyda digwyddiad gwych a oedd yn dathlu'r darllenwyr gorau ar draws yr holl lyfrgelloedd yn Amgueddfa Genedlaethol y Glannau a gyflwynwyd gan Arglwydd Faer Dinas a Sir Abertawe, y Cynghorydd Mike Day, ar gyfer y flwyddyn ddinesig 2022/23.

Mae cyflawniadau eraill eleni'n cynnwys gweithio mewn partneriaeth â Chanolfan Dylan Thomas i gynnal gweithdai ysgrifennu creadigol i bobl ifanc mewn amrywiaeth o lyfrgelloedd, cefnogi Diwrnod y Llyfr, edrych ar yr amrywiaeth yn ein casgliadau llyfrau a'i ddathlu a hyrwyddo casgliad newydd o 'Darllen yn Well' ar gyfer llyfrau iechyd meddwl arddegwyr ar bresgripsiwn. Yn ogystal, cyflwynodd Bardd Plant Cymru, Connor Allen, ddau weithdy barddoniaeth yn Llyfrgell Ganolog Abertawe i arddegwyr gan archwilio hunaniaeth a lle. Ariannwyd gan SCL Cymru.

Ar draws pob llyfrgell a thrwy gydol y flwyddyn roedd 55,214 yn bresennol mewn digwyddiadau a drefnwyd gan lyfrgell Abertawe. Cefnogodd Rhaglen Haf o Hwyl 2022 amrywiaeth o weithgareddau Haf o Hwyl lleol a chenedlaethol. Cymerodd pob un o'r 22 awdurdod llyfrgell ledled Cymru ran yn yr Haf o Hwyl a Sialens Ddarllen yr Haf. Cynigiodd llyfrgelloedd 2,161 o weithgareddau a digwyddiadau i blant a theuluoedd, gan gyrraedd 43,711 o bobl, gan gynnwys 29,142 o blant a phobl ifanc a 14,569 o rieni, gofalwyr ac aelodau eraill o'r teulu. 

Cymerodd teuluoedd ran mewn gweithgareddau a gweithdai a gynhaliwyd gan lyfrgelloedd cyhoeddus a ddefnyddiodd ddarllen fel llwyfan i sbarduno sgyrsiau newydd, creu cysylltiadau ystyrlon, a chefnogi hyder a lles plant, pobl ifanc a theuluoedd. Cynhaliwyd sesiynau crefftau cymunedol gyda Sewn up Wales ar draws llyfrgelloedd hefyd, gan gefnogi'r rhaglen CYFUNO. Nod CYFUNO yw denu rhagor o bobl i ymgysylltu â diwylliant yn Abertawe. Roedd digwyddiadau eraill hefyd yn cynnwys sesiynau paentio, sesiynau galw heibio digidol, sgyrsiau gydag awduron, sesiynau crochenwaith a gwneud cynhyrchion misglwyf y gellir eu hailddefnyddio. Cefnogodd llyfrgelloedd y prosiect The World Reimagined drwy annog plant i greu globau bach mewn llyfrgelloedd a'u haddurno i adlewyrchu sut maent yn gweld y byd a'i holl amrywiaeth. 

Yn ddigidol, cyflwynodd y gwasanaeth ddatrysiadau argraffu dod â'ch dyfais eich hun mewn 6 llyfrgell sy'n cael ei gyflwyno i bob llyfrgell ar hyn o bryd - mae hyn yn galluogi preswylwyr i argraffu o ddyfeisiadau symudol a dyfeisiadau personol mewn llyfrgelloedd. Gwasanaeth y gofynnir amdano'n aml. Bu'r gwasanaeth yn ffodus i gynnal y prosiect Story Trails ac ym mis Awst cynhaliwyd llu o ddigwyddiadau o gwmpas y llyfrgell ganolog gan ddefnyddio realiti estynedig, pensetiau VT, llwybrau cerdded ac archwilio straeon llai adnabyddus Abertawe. Rhoddwyd peth o'r cyfarpar i ni i barhau i'w ddefnyddio ar gyfer gweithgareddau a digwyddiadau mewn llyfrgelloedd ac i archwilio'r technolegau newydd hyn sy'n dod i'r amlwg. 

Cafwyd adnoddau newydd ar-lein gan gynnwys adnoddau dysgu iaith ar-lein am ddim ac rydym yn bwriadu parhau i weithio i uwchraddio WiFi a rhwydweithiau band eang ar draws yr holl lyfrgelloedd gyda gwaith yn dechrau yn 22-23 ac yn parhau yn y flwyddyn gyfredol. Rydym yn gweithio gyda rhaglen banc data Sefydliad Good Things ac yn dosbarthu data am ddim i'r rheini mewn angen.

Mae gan lyfrgelloedd Abertawe nifer o gasgliadau mawr o lyfrau hanesyddol ac eleni mae'r timau wedi bod yn gweithio i gynyddu ymwybyddiaeth o rai o'r trysorau sydd gennym. Defnyddiwyd rhai blogiau digidol i amlygu rhai eitemau yn y casgliad ynghyd â digwyddiad "Straeon o'r Cromgelloedd". Arddangoswyd mapiau, llyfrau prin a darganfyddiadau diddorol i ymwelwyr eu codi a'u trin. Ymysg yr eitemau roedd llyfrau gan awduron lleol fel y nofelydd Ann o Abertawe o'r 19eg ganrif a'r nofelydd a'r fenyw fusnes, Amy Dillwyn.

Cynllun gweithredu