Cynllun Gwasanaeth Llyfrgelloedd Abertawe

1. Gweledigaeth
2. Cenhadaeth y llyfrgell
3. Blaenoriaethau'r gwasanaeth llyfrgell 
4. Cefndir
5. Edrych yn ôl 2023-24
6. Cynllun gweithredu gwasanaeth

Gweledigaeth

Darparu gwasanaeth llyfrgell hyblyg, cynhwysol a chynaliadwy sy'n galluogi dinasyddion a chymunedau i ymgysylltu'n ystyrlon â diwylliant, darllen, technoleg a dysgu o fewn eu cymuned leol.

Blaenoriaethau corfforaethol:

1. Diogelu pobl rhag niwed
2. Gwella addysg a sgiliau
3. Trawsnewid ein heconomi a'n hisadeiledd
4. Trechu tlodi
5. Cynnal a gwella adnoddau naturiol a bioamrywiaeth Abertawe
6. Trawsnewid a datblygu'r cyngor yn y dyfodol

Cenhadaeth y llyfrgell

Darparu gwasanaeth teg ac am ddim sy'n berthnasol i anghenion y cymunedau y mae'n eu gwasanaethu o leoedd sy'n hygyrch, yn ddiogel ac yn groesawgar. Darparu adnoddau ysgogol, diddorol, addysgol ac sy'n adlewyrchu diwylliant a threftadaeth Abertawe. Cyflwynwyd gan dîm sy'n canolbwyntio ar gwsmeriaid ac sy'n fedrus iawn wrth gefnogi ystod amrywiol o anghenion.

Blaenoriaethau'r gwasanaeth llyfrgell

• Cyfuno gwasanaethau traddodiadol a digidol drwy ddatblygu strategaeth ddigidol ar gyfer llyfrgelloedd
• Cefnogi darllen a llythrennedd i bawb, gan arwain at ganlyniadau bywyd a lles gwell
• Cefnogi cynlluniau'r cyngor i ymchwilio i Hybiau Cymunedol a lleoliad newydd ar gyfer y Llyfrgell Ganolog
• Cefnogi agendâu iechyd a lles drwy weithgareddau llyfrgell
• Darparu cyfleoedd i asiantaethau a phartneriaid weithio i fynd i'r afael â thlodi a mentrau cyflogadwyedd
• Adlewyrchu pob cymuned wrth hyrwyddo'n casgliadau diwylliant, treftadaeth a'n hanes lleol a'n hymgysylltiad â hwy

Cefndir

Mae dyletswydd statudol ar awdurdodau lleol i sicrhau bod 'gwasanaeth llyfrgell cynhwysfawr ac effeithlon' yn cael ei ddarparu, sy'n annog oedolion a phlant i wneud defnydd llawn o'r gwasanaethau llyfrgell sy'n ofyniad statudol o dan Ddeddf Llyfrgelloedd Cyhoeddus ac Amgueddfeydd 1964.

Mae Fframwaith Llyfrgell Cyhoeddus Cymru yn nodi cyfres o hawliadau craidd a dangosyddion ansawdd ar gyfer dinasyddion Cymru y mae awdurdodau lleol yn eu hadrodd i Lywodraeth Cymru yn flynyddol ac sy'n eu galluogi i gynnal eu dyletswydd wrth asesu effeithlonrwydd ac ehangder darpariaeth gwasanaethau llyfrgell yng Nghymru.

Mae'r gwasanaeth yn cyflawni hyn drwy rwydwaith o 17 o lyfrgelloedd ar draws ardal sirol Abertawe. Mae ganddo dîm rheoli canolog bach sy'n darparu cymorth arbenigol i'r llyfrgelloedd cymunedol ar ffurf gwasanaethau cyfeirio a hanes lleol, gwasanaethau plant, caffael a phrosesu llyfrau, TG, datblygu cynulleidfaoedd, digwyddiadau a gweithgareddau hyrwyddo. Mae'r gwasanaeth hefyd yn cynnal gwasanaeth cymunedol i bobl sy'n gaeth i'r tŷ er mwyn darparu gwasanaethau llyfrgell i'r rheini na allant fynd i lyfrgelloedd lleol. Mae llyfrgelloedd Abertawe hefyd yn cynnal llyfrgell carchar yng Ngharchar Abertawe dan Gytundeb Lefel Gwasanaeth adnewyddadwy blynyddol.

Yn ogystal â lleoliadau llyfrgell, mae'r gwasanaeth yn darparu amrywiaeth o adnoddau digidol i gefnogi mynediad at ddarllen, gwybodaeth, llwyfannau dysgu sy'n hygyrch i bawb waeth beth fo'u lleoliad corfforol ac mae ganddo gasgliadau hanes lleol mawr sy'n dyddio yn ôl i'r cyfnod cyn i'r llyfrgell ganolog gyntaf agor yn Abertawe ym 1887.

Cefnogir y gwasanaeth llyfrgelloedd gan Lywodraeth Cymru sy'n darparu nifer o wasanaethau digidol i bob llyfrgell ledled Cymru megis e-lyfrau. Mae gwybodaeth bellach ar gael yn llyfrgelloedd.cymru/my-digital-library/

Edrych yn ôl 2023-24

Yn ystod Sialens Ddarllen yr Haf 2023, cofrestrwyd 2,887 o blant 6-16 oed ar gyfer y sialens "darllen 6 llyfr" a chwblhaodd 1,457 o blant y sialens ar draws yr holl lyfrgelloedd. Gwelwyd rhai cofrestriadau clodwiw gan ymgeiswyr mewn rhai llyfrgelloedd llai, gan gynnwys llyfrgelloedd Pontarddulais, Tregŵyr a St Thomas.

Unwaith eto, cefnogwyd gweithgareddau haf 2023 drwy gyllid grant COAST drwy dimau Tlodi a'i Atal y Cyngor. Dewiswyd rhai llyfrgelloedd i gynnal 'diwrnodau difyr' ar gyfer teuluoedd a oedd wedi arwain at gynnydd o ran nifer y benthyciadau llyfrau. Roedd llawer o ddigwyddiadau eraill gydag awduron a chrefftwyr wedi cefnogi'r rhaglen weithgareddau yn y llyfrgell yn ystod y flwyddyn. Roedd llyfrgelloedd hefyd wedi cefnogi plant a theuluoedd gyda bagiau byrbryd bach fel rhan o ymateb y Cyngor i'r gostyngiad yn nifer y prydau ysgol am ddim yn ystod y gwyliau ysgol ar ôl COVID. 

Mae'r gweithgareddau sy'n cael eu trefnu mewn llyfrgelloedd yn cynnig mwy o ddigwyddiadau ar gyfer oedolion, gan ganolbwyntio ar gefnogi lles yn bennaf. Mae digwyddiadau "Paint Along Lady" yn parhau i fod yn boblogaidd wrth i gwsmeriaid ymarfer eu sgiliau arlunio a chyflwynwyd sesiynau bwyta'n iach gyda The Shared Plate.

Gyda chymorth gan Lywodraeth Cymru, mae'r holl lyfrgelloedd yn darparu cynnyrch tlodi mislif, gydag amrywiaeth eang o gynnyrch ailddefnyddiadwy ar gael i bobl roi cynnig arnynt.

Drwy gydweithrediad â CGGA, gwelwyd gwirfoddolwyr yn darparu sesiynau galw heibio yn y llyfrgell ganolog er mwyn cefnogi'r rhai ag anghenion digidol penodol.

Mae grwpiau FAN neu grwpiau Ffrindiau a Theulu wedi'u sefydlu ar gyfer unrhyw un sy'n newydd i'r ardal ddod iddynt i gael gwybodaeth am y llyfrgell a gwybodaeth am sut gall y llyfrgell eu helpu. Mae grwpiau yn y Llyfrgell Ganolog wedi bod yn cymryd rhan mewn prosiect peilot gyda Chyfnewidfa Lên Cymru, lle gwelwyd llyfrau sydd wedi'u cyfieithu o'r Gymraeg i ieithoedd eraill yn cael eu cyflwyno. Mae'r grŵp wedi dechrau darllen y llyfrau hyn mewn Bwlgareg, Sbaeneg a Phwyleg. Mae rhai o'r staff allweddol wedi cyrraedd y rhestr fer ar gyfer gwobr Libraries Connected.

Aeth y Ganolfan Gymunedol Affricanaidd i Lyfrgell Tregŵyr i gynnal y sesiwn drymio ac adrodd straeon hynod boblogaidd ar ddiwedd mis Hydref.

Bu cydlynydd Cyfuno Abertawe yn gweithio gyda llyfrgelloedd ac ysgolion lleol ar nifer o brosiectau a grëwyd yn arbennig, roedd un prosiect yn cynnwys 30 o blant o ysgol yn cymryd rhan mewn prosiect ffilm. Mae'r rhain yn gymysgedd o weithdai gwneud ffilmiau yn yr ystafell ddosbarth a sesiynau ffilmio oddi ar y safle. Y nod yw hyrwyddo rôl Technolegau Creadigol mewn perthynas â STEM (Gwyddoniaeth, Technoleg, Peirianneg a Mathemateg). Mae thema'r "Môr" yn rhan o faes cwricwlwm presennol y plant. Mae'r gweithgareddau wedi cynnwys cyfweliad diweddar â'r tîm Llinell Llyfrgelloedd, ochr yn ochr â gweithdy ffilmio ac animeiddio fesul ffrâm fel rhan o'r prosiect.

Mae'r tîm hanes lleol wedi cynnal ail ddigwyddiad Straeon o'r Cromgelloedd 2 llwyddiannus iawn i hyrwyddo trysorau pellach o gasgliadau hanesyddol y llyfrgell. Mae hyn, ochr yn ochr â sgyrsiau ag awduron a digwyddiadau rheolaidd, wedi gweld presenoldeb cyson ac adborth gwych. Roedd digwyddiad Dr Who a oedd yn dechrau gyda sgwrs gan Gwilym Games, y llyfrgellydd hanes lleol, ym mis Tachwedd yn gysylltiedig â daleks go iawn wedi creu profiad difyr dros ben yn y Llyfrgell Ganolog. Digwyddiad llwyddiannus arall oedd lansio llyfr newydd Cymdeithas Camlesi Abertawe a ddenodd gynulleidfa fawr â diddordeb, gyda llawer o awduron tebyg yn dilyn dull tebyg gan greu rhaglen fywiog o sgyrsiau hanes lleol ar ddydd Sadwrn.

Cynllun gweithredu gwasanaeth