Cyfrifiad 2021: nodweddion poblogaeth

Ystadegau cryno yn ôl pwnc

Demograffeg a mudo

• Ar Ddiwrnod y Cyfrifiad, 21 Mawrth 2021, poblogaeth breswyl arferol Abertawe oedd 238,500, sy'n dangos gostyngiad bach o oddeutu 500 neu 0.2 y cant ers Cyfrifiad 2011.  Data (Excel doc, 18 KB)
• Roedd dros un o bob pump (20.5 y cant; 48,900) o breswylwyr Abertawe yn 65 oed neu drosodd, gydag oddeutu 17% (40,600) dan 16 oed.  roedd 149,000 (62.5%) yn 16-64 oed.  Data (Excel doc, 47 KB)
• Oedran canolrifol y bobl yn Abertawe yw 41 (Cymru 42, Lloegr 40).
• Mae 50.7% o breswylwyr Abertawe (tua 121,000) yn fenywod, gyda 49.3% (117,500) yn wrywod.  Data (Excel doc, 18 KB)
• Amcangyfrifir bod gan 105,000 o aelwydydd o leiaf un preswylydd arferol yn Abertawe.  Roedd hyn yn gynnydd o oddeutu 1,500 o aelwydydd (1.4%) o 2011, sy'n cyferbynnu â'r gostyngiad bychan yn nifer y bobl rhwng Cyfrifiadau.  Data
• Mae 97.8% o breswylwyr Abertawe yn byw mewn aelwydydd, gyda 2.2% (tua 5,200 o bobl) yn byw mewn sefydliadau cymunedol.  Data (Excel doc, 18 KB)
• Mae 41.2% o breswylwyr Abertawe sy'n 16 oed a throsodd (81,400 o bobl) yn briod neu mewn partneriaeth sifil gofrestredig, cyfran ychydig yn is na Chymru (43.8%) a Chymru a Lloegr (44.6%), gyda gostyngiad cyffredinol o oddeutu 5,400 (-6.2%) ers 2011.  Data (Excel doc, 20 KB)
• Mae 36,200 o aelwydydd un person yn Abertawe (34.4% o'r cyfanswm), cyfran uwch na Chymru (31.9%) a Chymru a Lloegr (30.2%); gyda 62,900 o aelwydydd un teulueraill (60.0%) - islaw cyfrannau yng Nghymru, a Chymru a Lloegr (y ddwy tua 63%).  Data (Excel doc, 21 KB)
• Yn Abertawe, cafodd tua 179,400 o breswylwyr arferol (75.2%) eu geni yng Nghymru, gyda 216,000 (90.6%) wedi'u geni yn y DU.  Mae nifer y preswylwyr yn Abertawe a aned y tu allan i'r DU wedi cynyddu 30.4% (5,200% yn fras) rhwng 2011 a 2021.  Yn Abertawe, Gwlad Pwyl oedd y wlad enedigol fwyaf cyffredin y tu allan i'r DU yn 2021 (tua 2,200 neu 0.9% o'r holl breswylwyr arferol).  Data (Excel doc, 36 KB)
• Amcangyfrifir bod gan 187,200 o breswylwyr arferol (78.5%) basbort y DU (Cymru 77.2%).  Roedd gan tua 12,900 o breswylwyr arferol yn Abertawe (5.4%) basbort nad oedd yn un y DU (cyfartaledd Cymru 4.0%).  Yn Abertawe y pasbort mwyaf cyffredin nad yw'n basbort y DU oedd Gwlad Pwyl (2,300; 1.0% o breswylwyr arferol).  Nid oedd pasbort gan 38,400 o breswylwyr arferol yn Abertawe.  Data (Excel doc, 29 KB)
• Ar Ddydd y Cyfrifiad roedd 460 o breswylwyr tymor byr yn Abertawe (a ddiffinnir fel unrhyw un a anwyd y tu allan i'r DU a oedd yn bwriadu aros yn y DU am gyfnod o rhwng 3 a 12 mis, am unrhyw reswm), a 4,058 ar draws Cymru.  Yn Abertawe, roedd hyn yn llai na hanner ffigwr 2011, er mae'n debygol bod y pandemig wedi cael effaith ar hyn.  Data (Excel doc, 26 KB)

Y Lluoedd Arfog

• Ar Ddiwrnod y Cyfrifiad, roedd tua 5,800 o breswylwyr Abertawe wedi gwasanaethu'n flaenorol yn lluoedd arfog y DU (3.0% o bawb dros 16 oed a throsodd), gyda 2,200 arall (1.1%) yn y lluoedd wrth gefn a/neu'r lluoedd rheolaidd.  Data (Excel doc, 26 KB)
• Mae 7,600 o aelwydydd Abertawe (7.3% o'r cyfanswm) yn cynnwys o leiaf un person a fu'n gwasanaethu yn lluoedd arfog y DU yn flaenorol.  Data (Excel doc, 26 KB)

Grŵp ethnig, hunaniaeth genedlaethol, iaith a chrefydd

• Cofnododd y Cyfrifiad fod 91.4% o boblogaeth breswyl arferol Abertawe yn wyn (tua 218,100 o bobl).  Mae cyfran y bobl sydd ag ethnigrwydd nad yw'n wyn yn Abertawe wedi cynyddu o 6.0% yn 2011 (tua 14,300 person) i 8.6% yn 2021 (20,400).  Y grŵp ethnig mwyaf nad yw'n wyn yn Abertawe yn 2021 oedd 'Indiaidd' (tua 2,900 o bobl neu 1.2%) gydag 'Asiaidd arall', 'Caribïaidd' a 'Bangladeshaidd' hefyd dros 2,000.  Data (Excel doc, 19 KB)
• Mynegodd 67.0% o breswylwyr Abertawe (159,900 o bobl) hunaniaeth genedlaethol 'Cymreig yn unig' neu 'Gymreig a Phrydeinig yn unig' (Cymru 63.3%).  Mae hyn ychydig yn is na'r cyfrannau cyfatebol yn 2011 (Abertawe 69.3%; Cymru 64.6%).  Data (Excel doc, 19 KB)
• Prif iaith 95.2% o'r bobl 3 oed a throsodd yn Abertawe yw Cymraeg neu Saesneg, gydag ychydig dros 11,000 o bobl nad yw'r Gymraeg na'r Saesneg yn brif iaith iddynt.  Yr ieithoedd eraill mwyaf yn Abertawe yw Pwyleg (1,863 neu 0.8%), Arabeg (1,109 / 0.5%), Bengaleg (gyda Sylheti a Chatgaya) (803) a Rwmaneg (773).  Data (Excel doc, 16 KB)  Data (Excel doc, 26 KB)
• Dywedodd 41.3 y cant o breswylwyr Abertawe (tua 98,500) yn 2021 mai Cristnogaeth yw eu crefydd, gostyngiad o bron 14 pwynt canran ers 2011.  Dywedodd bron hanner (47.3%;112,700) poblogaeth Abertawe nad oedd ganddynt unrhyw grefydd yn 2021, i fyny o oddeutu 81,000 (34.0%) yn 2011.  Y grefydd leiafrifol fwyaf yn Abertawe yw Moslemiaeth (tua 7,700 neu 3.2%).  Data (Excel doc, 16 KB)

Y Gymraeg

• Roedd gan oddeutu 42,500 o bobl 3 oed a throsodd yn Abertawe (18.3%) rhai sgiliau'r Gymraeg, yn is na'r gyfran yng Nghymru (25.2%), a gostyngiad o oddeutu 2,600 (-5.8%) ers 2011 (Cymru - 5.0%).  Data (Excel doc, 17 KB)
• Mae 26,000 o bobl Abertawe (11.2% o'r holl blant 3 oed a throsodd) yn gallu siarad Cymraeg yn 2021, gostyngiad o oddeutu 500 (-2.1%) o 2011. Mae'r cwymp hwn yn is na'r ffigur cyfwerth a gofnodwyd ar gyfer Cymru gyfan dros y cyfnod (-5.3%).  Data (Excel doc, 15 KB)

Y farchnad Lafur a theithio i'r gwaith

• Mae tua 100,900 o bobl yn Abertawe yn economaidd weithgar (ac eithrio myfyrwyr amser llawn), 51.0% o'r holl bobl 16 oed a throsodd (yn is na chyfrannau yng Nghymru a Chymru a Lloegr). Ychydig o newid cyffredinol sydd wedi bod yng nghyfanswm y preswylwyr mewn cyflogaeth yn Abertawe dros y deng mlynedd diwethaf, sydd wedi aros o gwmpas 96,000, er y bu cynnydd yn nifer y bobl sy'n gweithio'n rhan-amser ac sy'n hunangyflogedig.  
• Roedd cyfanswm o 90,500 o breswylwyr arferol yn Abertawe yn economaidd anweithgar yn 2021 (45.7% o'r holl bobl 16 oed a throsodd); canran uwch nag yng Nghymru (43.5%) a Chymru a Lloegr (39.4%).  Yn Abertawe, y rhesymau a ddewiswyd fwyaf dros anweithgarwch economaidd oedd wedi ymddeol (47,300 neu 23.9% o'r preswylwyr arferol o 16+ oed) ac astudio (16,600 neu 8.4%).  Fodd bynnag, bydd newidiadau o ran cwmpas oedran a chategorïau ymateb gweithgarwch economaidd ers 2011 yn effeithio ar ddadansoddi allbynnau.  Data (Excel doc, 19 KB)
• Y sector diwydiant eang unigol mwyaf yn Abertawe yw 'iechyd dynol a gweithgareddau gwaith cymdeithasol' (sef 18,300 o breswylwyr arferol neu 18.2% o'r holl breswylwyr arferol mewn cyflogaeth), wedi'i ddilyn gan 'fasnach cyfanwerthu a manwerthu' (15,700 neu 15.6%, er mae hyn wedi gostwng bron 2,000 ers 2011).  Mae tua 40,200 (40%) wedi'u cyflogi yn y sectorau gweinyddiaeth gyhoeddus, addysg ac iechyd/gofal cymdeithasol i gyd, cynnydd o oddeutu 3,500 (+9.7%) ers 2011. Mae nifer y preswylwyr yn Abertawe sy'n cael eu cyflogi mewn gweithgynhyrchu wedi gostwng eto, o oddeutu 7,400 yn 2011 i 6,000 yn 2021.  Data (Excel doc, 36 KB)
• Mae ychydig dros 20,000 (19.9%) o breswylwyr Abertawe sydd wedi'u cyflogi mewn galwedigaethau 'proffesiynol'.  Mae gan Abertawe gyfrannau uwch na'r cyfartaledd (na Chymru) yn y galwedigaethau 'Proffesiynol', 'Gweinyddol ac ysgrifenyddol' a 'Gwerthiannau a gwasanaethau cwsmeriaid', a chyfrannau is yn y swyddi 'Rheolwyr, cyfarwyddwyr ac uwch-swyddogion', 'Galwedigaethau crefftau medrus' a 'Gweithredwyr Prosesau, offer a pheiriannau'.  Data (Excel doc, 16 KB)
• Mae'r data teithio i'r gwaith yn dangos cynnydd sydyn yn nifer y bobl mewn cyflogaeth sy'n gweithio'n bennaf gartref neu o'r cartref, gan gynyddu o oddeutu 3,900 yn 2011 (3.7% o holl breswylwyr Abertawe sydd mewn cyflogaeth) i 25,500 (25.3%) ym mis Mawrth 2021 - cysylltiad amlwg ag effeithiau'r (o 2020) pandemig. 
• O ran y dull teithio i'r gwaith, gostyngodd nifer y bobl yn Abertawe a oedd yn teithio'n bennaf mewn car (fel gyrrwr neu deithwyr) o 77,700 yn 2011 (75.6% o'r holl gyflogaeth) i oddeutu 61,600 (61.2%) yn 2021.  Gostyngodd y nifer a oedd yn teithio i'r gwaith ar drên neu ar fws hefyd, o 6,800 i 3,300 rhwng 2011 a 2021.  Data (Excel doc, 16 KB)

Tai

• Yn 2021, roedd 34.5% o aelwydydd yn Abertawe (tua 36,200) yn byw mewn llety ar wahân, yn uwch na'r cyfartaledd ar gyfer Cymru (32.1%) a Chymru a Lloegr (31.5%).  Roedd cyfrannau is yn byw mewn tai teras (25.4% / tua 26,700) a thai ar wahân (24.0% / 25,200).  Roedd 15.9% (16,600) o aelwydydd Abertawe yn byw mewn fflat, fflat ddeulawr neu randy; yn uwch na Chymru (12.5%) ond yn is na Chymru a Lloegr (21.7%).  Data (Excel doc, 16 KB)
• O ran deiliadaeth, roedd 62.3% (65,400) o aelwydydd yn Abertawe yn berchen ar y llety yr oeddent yn byw ynddo, gydag 19.1% (20,000) o aelwydydd yn rhentu'n gymdeithasol (yn uwch na'r cyfrannau ar gyfer Cymru, 16.5%, a Chymru a Lloegr, 17.1%) a 18.0% yn rhentu'n breifat (18,900).  Mae nifer y aelwydydd sy'n rhentu'n breifat yn Abertawe wedi cynyddu tua 3,600 neu 24% ers 2011, yn unol â thueddiadau cenedlaethol.  Data (Excel doc, 17 KB)
• Mae ystadegau'r raddfa feddiannaeth yn dangos bod gan nifer a chyfran lai o aelwydydd yn Abertawe lai o ystafelloedd gwely nag oedd eu hangen yn 2021 (2.3%, neu tua 2,400 o aelwydydd) o'u cymharu â 2011 (3.3%).  Mae cyfrannau Abertawe a Chymru yn debyg ond mae'r ddwy yn is na chyfartaledd Cymru a Lloegr (4.3% yn 2021).  Data (Excel doc, 15 KB)
• Yn Abertawe, roedd gan 8.1% (8,500) o aelwydydd un neu ddwy ystafell (Cymru 6.6%, Cymru a Lloegr 10.9%); Roedd gan 75.0% (78,700) dair, pedair neu bump ystafell (yn agos at gyfartaleddau cenedlaethol); ac roedd gan 16.9% (17,700 o aelwydydd) chwech ystafell neu fwy. Roedd Cyfrifiad 2021 wedi defnyddio data Asiantaeth y Swyddfa Brisio (VOA) i gyfrif nifer yr ystafelloedd mewn annedd, sy'n gwahaniaethu mewn sawl ffordd o'r dull a ddefnyddiwyd yn 2011 gan gyfyngu felly ar gymaroldeb dros amser.  Data (Excel doc, 16 KB)
• Adroddodd bron pob aelwyd yn Abertawe ei fod wedi cael gwres canolog yn 2021 (99.1%), gyda llai na 1,000 o aelwydydd hebddo.  Roedd 80.3% o aelwydydd Abertawe'n defnyddio prif gyflenwad nwy yn unig, yn uwch na'r cyfartaledd ar gyfer Cymru (71.6%) a Chymru a Lloegr (73.8%).  Roedd 0.6% (660) o aelwydydd Abertawe yn defnyddio o leiaf un ffynhonnell ynni adnewyddadwy, yn is na Chymru (1.1%) a Chymru a Lloegr (0.9%).  Data (Excel doc, 16 KB)
• Yn 2021, roedd 22.6% (tua 23,800) o aelwydydd yn Abertawe heb geir neu faniau (2,900 neu 10.9% yn is nag yn 2011).  Roedd nifer yr aelwydydd yn Abertawe a oedd ag un car neu fan wedi aros yn ddigyfnewid ar ychydig o dan 45,000, er i'r nifer â 2 neu fwy o geir neu faniau gynyddu tua 4,500 (+14.2%), yn unol â thueddiadau cenedlaethol.  Data (Excel doc, 15 KB)

Cyfeiriadedd Rhywiol a Hunaniaeth Rywedd

• Roedd cwestiynau'r cyfrifiad newydd ar gyfeiriadedd rhywiol a hunaniaeth rhywedd yn gwestiynau gwirfoddol a ofynnwyd i'r rheini a oedd yn 16 oed a throsodd.
• O ran cyfeiriadedd rhywiol, roedd tua 175,700 o bobl (88.8%) yn Abertawe wedi nodi eu bod yn syth neu'n heterorywiol yng Nghyfrifiad 2021, ychydig yn is na'r cyfartaleddau ar gyfer Cymru a Chymru a Lloegr (y ddau yn 89.4%).  Roedd tua 6,700 o bobl (3.4%) yn Abertawe yn uniaethu â chyfeiriadedd LHD+ ("Hoyw neu Lesbiaidd", "Deurywiol" neu "Cyfeiriadedd rhywiol arall"); ychydig yn uwch na Chymru (3.0%) a Chymru a Lloegr (3.2%).  Nid oedd y 15,400 o bobl eraill yn Abertawe (7.8%) wedi ateb y cwestiwn.  Data (Excel doc, 17 KB)
• Roedd y cwestiwn hunaniaeth rhywedd yn gofyn "A yw'r rhywedd rydych chi'n uniaethu ag ef yr un peth â'r rhyw a bennwyd i chi pan gawsoch eich geni?" Yn gyffredinol, roedd 93.5% o'r boblogaeth 16 oed a throsodd yn Abertawe wedi ateb y cwestiwn.  Roedd cyfanswm o oddeutu 184,200 o bobl yn Abertawe (93.1%) wedi ateb "Ydy" ac 864 (0.4%) wedi ateb "Nac ydy" (Cymru 0.4%; Cymru a Lloegr 0.5%).  O'r cyfanswm hwn, atebodd 320 o bobl yn Abertawe (0.2%) "Nac ydy" ond ni ddarparwyd ymateb ysgrifennu; roedd 146 (0.1%) yn uniaethu fel dyn traws; roedd 160 (0.1%) yn uniaethu fel menyw draws; a 238 (0.1%) yn uniaethu fel anneuaidd neu cofnodwyd hunaniaeth rhywedd wahanol ganddynt.  Data (Excel doc, 17 KB)

Addysg

• Roedd tua 51,800 o blant ysgol a myfyrwyr amser llawn yn Abertawe yn 2021, o gyfanswm o 227,100 o breswylwyr arferol pum mlwydd oed a throsodd (22.8%).  Mae hyn yn uwch na ffigyrau cyfatebol ar gyfer Cymru (19.9%) a Chymru a Lloegr (20.4%), sy'n debygol o fod yn bennaf oherwydd prifysgolion lleol.  Data (Excel doc, 15 KB)
• Mae'r cyfrifiad yn cyfrif myfyrwyr yn eu cyfeiriad yn ystod y tymor - a ddiffinnir fel y cyfeiriad yr oedd myfyrwyr yn bwriadu aros yno'n rheolaidd yn ystod y tymor yn ystod y flwyddyn academaidd, hyd yn oed os nad oeddent yno ar hyn o bryd.  Fodd bynnag, yn genedlaethol roedd peth tystiolaeth o newidiadau i'r boblogaeth yn ystod y tymor o ganlyniad i bandemig COVID-19.
• Yn 2021, roedd gan dros 100,000 o breswylwyr yn Abertawe (51%) gymwysterau ar Lefel 3 neu uwch (dwy neu fwy Safon Uwch neu gyfwerth ac uwch).  Data (Excel doc, 16 KB)
• Roedd gan 32.8% o breswylwyr arferol Abertawe a oedd yn 16 oed a throsodd (64,800 o bobl) gymwysterau Lefel 4 neu uwch (er enghraifft, Tystysgrif Genedlaethol Uwch, Diploma Cenedlaethol Uwch, gradd Baglor a chymwysterau ôl-radd);  rhwng y cyfrannau yng Nghymru (31.5%) a Chymru a Lloegr (33.8%).  Mae'r ffigur hwn wedi cynyddu tua 13,800 (+27%) yn Abertawe ers 2011, yn fras yn unol â thueddiadau cenedlaethol.
• Mae'r cyfrannau â'r lefel cymhwyster uchaf ar Lefel 1 neu 2 wedi gostwng ers 2011.  Fodd bynnag, mae'r nifer â Phrentisiaethau fel eu cymhwyster uchaf wedi cynyddu; yn Abertawe tua 3,000 neu 36%.
• Yn Abertawe, dywedodd bron un o bob pum person 16 oed a throsodd (18.9% neu 37,300) nad oedd ganddynt unrhyw gymwysterau, eto rhwng Cymru (19.9%) a chyfartaleddau Cymru a Lloegr (18.2%).  Ond mae'r ffigwr hwn wedi gostwng oddeutu 10,000 (21%) yn Abertawe ers Cyfrifiad 2011.  Data (Excel doc, 16 KB)

Iechyd, anabledd a gofal di-dâl

• Yn Abertawe, adroddodd tua 113,800 o bobl (47.7%) bod eu hiechyd yn dda iawn, ychydig yn uwch na Chymru (46.6%) a Chymru a Lloegr (47.5%), gyda 73,800 yn rhagor o bobl (30.9%) yn adrodd am iechyd da, ychydig yn is na'r cyfrannau cyfatebol yng Nghymru (32.4%) a Chymru a Lloegr (33.6%).
• Fodd bynnag, mae'r nifer a'r gyfran sy'n adrodd am iechyd gwael neu wael iawn yn Abertawe, sef 17,500 neu 7.3%, yn uwch na Chymru (6.9%) ac yn uwch eto na Chymru a Lloegr (5.2% yn 2021).  Data (Excel doc, 21 KB)
• Yn Abertawe, roedd cyfran y bobl anabl (o dan y Ddeddf Cydraddoldeb) yn 22.4% (53,500) yn 2021, yn uwch na Chymru (21.6%) a Chymru a Lloegr (17.5%).  Newidiodd cwestiwn 2021 o 2011 er mwyn casglu data a oedd yn cyd-fynd yn agosach â'r diffiniad o anabledd yn y Ddeddf Cydraddoldeb (2010).  Roedd gan 15,600 yn rhagor o bobl yn Abertawe (6.6%) gyflwr iechyd corfforol neu iechyd meddwl hirdymor ond nid yw'r gweithgareddau  beunyddiol yn gyfyngedig (nid yn anabl o dan y Ddeddf Cydraddoldeb).  Data (Excel doc, 21 KB) 
• Amcangyfrifir bod 24,700 o breswylwyr arferol yn Abertawe dros 5 oed a throsodd (10.9%) yn darparu gofal di-dâl yn 2021, ychydig yn uwch na Chymru (10.5%) a chyfartaleddau Cymru a Lloegr (8.9%).  Gostyngodd y cyfanswm sy'n darparu gofal di-dâl yn Abertawe tua 5,600 neu 18.6% ers 2011, yn unol â thueddiadau cenedlaethol yn fras.  Data (Excel doc, 21 KB)
• Defnyddiwyd cyfraddau wedi'u safoni yn ôl oedran (ASP) ar gyfer data iechyd Cyfrifiad 2021; maent yn caniatáu ar gyfer cymharu rhwng poblogaethau dros amser ac ar draws daearyddiaethau, gan eu bod yn cyfrif am wahaniaethau ym maint y boblogaeth a'r strwythur oedran.

Mae rhestr lawn o'r tablau data Crynodeb Pwnc fesul thema ar gael yma.  Mae'r tablau unigol ar gael i'w gweld neu eu lanlwytho isod, wedi'u rhestru yn nhrefn rhif cyfeirnod y tabl.  Mae'r tablau'n cynnwys data Cyfrifiad 2021 (niferoedd a chanrannau) ar gyfer Abertawe, yn ogystal â Chymru a Chymru a Lloegr (at ddibenion cymharu), ynghyd â dolenni i fetadata'r SYG ar gyfer pob tabl.   yma (Word doc, 39 KB)

Rydym yn bwriadu cynnal dadansoddiad manylach o bynciau ac ystadegau Cyfrifiad 2021, gan gynnwys tueddiadau ac amrywiadau lleol, cyn gynted â phosib. 

Yn y cyfamser, cysylltwch â ni i gael rhagor o wybodaeth am ddata Cyfrifiad 2021.