Trefniadaeth Ysgolion - Dogfen ymgynghori ar y cynnig i gyfuno ysgolion cynradd Blaen-y-maes a Phortmead

Rhagair gan y Cyfarwyddwr

Ym mis Chwefror 2024, nododd Cabinet Cyngor Abertawe ei flaenoriaethau buddsoddi ar gyfer Cymunedau Cynaliadwy ar gyfer Dysgu (SCfL) yn seiliedig ar feini prawf clir ar gyfer ysgolion newydd a gwell. Ers hynny, mae Llywodraeth Cymru wedi cymeradwyo cynigion amlinellol hyd at 2030, ac yn ddiweddar mae llinellau amser manylach wedi'u sefydlu i helpu gyda'r drefn o ymgynghori ar uno.

Mae angen gwell adeiladau ysgol i ddiwallu anghenion dysgwyr presennol ac yn y dyfodol yn Ysgol Gynradd Blaen-y-maes ac Ysgol Gynradd Portmead. Byddai'r cynnig buddsoddi yn creu amgylchedd dysgu gwell i blant a'u teuluoedd gael eu meithrin, eu haddysgu a'u hannog i deimlo'n ddiogel a'u cefnogi. Y bwriad yw creu un gymuned ddysgu 3-11 mlynedd newydd sbon ar gyfer dysgwyr yn Ward Penderi, yn agos at ysgolion presennol. Mae'r cynnig hwn yn ceisio uno dwy ysgol erbyn 2027 cyn symud i adeilad o'r radd flaenaf gyda'r bwriad o gwblhau 2031.

Nid yw amodau ac addasrwydd y ddwy ysgol yn ddelfrydol. Mae angen buddsoddiad sylweddol i gynnal a gwella amgylcheddau dysgu yn y ddwy ysgol. Byddai'r buddsoddiad mewn ysgol newydd yn darparu amgylcheddau dysgu llawer mwy addas, gwell cyfleusterau awyr agored a gwell gwerth am arian.

Wrth gyfuno dwy ysgol y prif nod fyddai gwella ansawdd yr amgylchedd dysgu, cynnal a gwella safonau cyflawniad a gwneud y defnydd gorau o'r adnoddau dynol, ffisegol ac ariannol sydd ar gael. Byddai'r newid yn cael ei weithredu o fis Medi 2027 ymlaen.

Rhai o fanteision ehangach uno ysgolion yw:

• cyfleoedd ehangach ar gyfer dysgu proffesiynol
• staff mwy o faint sy'n rhoi mwy o hyblygrwydd
• ysgol fwy o faint gyda chyllideb fwy o faint; a 
• manteision cymunedol ehangach.

Trwy uno cyn symud i ysgol newydd a adeiladir, mae cyfle yn cael ei greu i helpu llywodraethwyr, staff, dysgwyr a rhanddeiliaid eraill o'r ddwy ysgol i gyd-ddylunio'r adeilad newydd a'i gyfleusterau, mewn partneriaeth. Mae'r cynnig hwn yn cyd-fynd â'r cynllun strategol ehangach ar gyfer trefniadaeth ysgolion yn ardal Penderi.

Ni fyddai nifer y derbyniadau a'r broses ar gyfer yr ysgol gyfunol yn newid, a byddai gan yr ysgol newydd arfaethedig gyfleuster Dechrau'n Deg ac Addysgu Arbenigol o hyd.

Helen Morgan-Rees
Cyfarwyddwr Addysg, Cyngor Abertawe.

Rhestr Talfyriadau

ADY - Anghenion Dysgu Ychwanegol
AN - Nifer derbyn
Estyn - Arolygiaeth Ei Fawrhydi dros Addysg a Hyfforddiant yng Nghymru
ALL - Awdurdod Lleol
CYBLD - Data Cyfrifiad Blynyddol Ysgolion ar Lefel Disgyblion
STF - Cyfleuster Addysgu Arbenigol
FIO - Swyddogion Cynhwysiant Teuluol 

Cynnwys

1. Cyflwyniad / cefndir / rhesymwaith dros newid
2. Beth byddai'r cynnig hwn yn ei olygu?
3. Y broses ymgynghori
    Cyfarfodydd ymgynghori
4. Ysgolion y mae'r cynnig hwn yn effeithio arnynt
5. Manylion ysgol newydd
6. Effaith y cynnig ar ansawdd a safonau mewn addysg
7. Atodiadau

1. Cyflwyniad / cefndir / rhesymwaith dros newid

Cyflwyniad / cefndir 

Y cynnig yw dod ag Ysgol Gynradd Blaen-y-maes ac Ysgolion Cynradd Portmead i ben dan a43 o Ddeddf Safonau a Threfniadaeth Ysgolion (Cymru) 2013 ar 31 Awst 2026 a sefydlu ysgol gynradd newydd (ystod oedran 3-11) ar safleoedd presennol yr ysgol a defnyddio'r un adeiladau o dan a41 o Ddeddf Safonau a Threfniadaeth Ysgolion (Cymru) 2013. Yn y bôn, 'cyfuniad' ysgolion yw hwn.

Byddai'r ysgol gynradd newydd yn cael ei sefydlu ar 1 Medi 2027.

Mae cau'r ddwy ysgol yn gyfreithiol yn sicrhau bod yr ysgolion yn cael eu trin yn gyfartal.

Rhesymwaith dros newid

Mae'r cynnig hwn yn rhan o gynllun strategol ehangach ar gyfer ysgolion yn Abertawe yn gyffredinol ac ardal Penderi yn benodol.

Mae'r Cyngor wedi datblygu trefniadaeth ysgolion eang a rhaglen fuddsoddi, ar y cyd â Llywodraeth Cymru, o'r enw Rhaglen Cymunedau Cynaliadwy ar gyfer Dysgu. Nodau clir y rhaglen hon yw codi safonau cyflawniad a chyrhaeddiad ar gyfer pob plentyn a pherson ifanc, gwella ansawdd yr amgylchedd dysgu a gwneud y defnydd gorau o adnoddau dynol, corfforol ac ariannol. Cafodd hyn ei gymeradwyo a'i gymeradwyo mewn egwyddor gan Lywodraeth Cymru ym mis Awst 2024.

Bydd uno ysgolion cynradd Portmead a Blaen-y-maes ar safleoedd presennol yn galluogi datblygu ysgol newydd yn y dyfodol i ddarparu ar gyfer pob disgybl o'r cymunedau presennol ar un safle.

Y bwriad felly yw adeiladu ysgol newydd sbon ar gyfer yr ysgol gynradd gyfunol ar dir yn ardal Ysgol Gynradd bresennol Blaen-y-maes. Er nad yw adeilad newydd yr ysgol yn rhan o'r ymgynghoriad hwn, cyfuno'r ddwy ysgol yw'r cam cyntaf tuag at wireddu'r cynllun hwnnw.

Mae'r cynnig hwn yn elfen allweddol o adfywio'r ardal ac mae'n gyfle sylweddol nid yn unig i ddarparu cyfleusterau addysgol addas sy'n ateb y diben yn yr ardal hon ond i wireddu manteision cymunedol ehangach a helpu i hwyluso adfywio'r ardal hon trwy ddatblygu campws cymunedol. Bydd y prosiect yn parhau i adeiladu ar yr ymgysylltiad cymunedol sydd wedi digwydd yn y maes hwn sydd eisoes wedi sefydlu perthnasoedd cadarnhaol, gan weithio ar y cyd â'r Gwasanaethau Cymdeithasol, grwpiau cymunedol, Grŵp Pobl ac ysgolion a cholegau ledled Abertawe i hwyluso cyd-adeiladu'r prosiect a'r berchnogaeth drwy ymgysylltu priodol a gweithredol.

2. Beth byddai'r cynnig hwn yn ei olygu? 

1. Ar hyn o bryd mae Ysgol Gynradd Blaen-y-maes ac Ysgol Gynradd Portmead yn ddwy ysgol ar wahân gyda dau bennaeth, dau grŵp o staff, dwy gyllideb ar wahân a dau gorff llywodraethu. 
2. Pe bai'r cynnig yn mynd yn ei flaen, byddai un ysgol ag ystod oedran 3 - 11 oed, er y byddem yn rhagweld y byddai'r ddau safle yn parhau i weithredu gyda phob grŵp blwyddyn ar bob safle o'r Meithrin hyd at Flwyddyn 6 (fodd bynnag, y penderfyniad terfynol fyddai'r pennaeth newydd a'r corff llywodraethu). 
3. 518 fyddai capasiti'r ysgol newydd, a'r nifer derbyn fyddai 74 (sy'n berthnasol i bob grŵp blwyddyn Derbyn - Blwyddyn 6). 
4. Byddai darpariaeth feithrin ran-amser a'r ddarpariaeth Dechrau'n Deg yn parhau yn ei lle. 
5. Byddai un pennaeth, un grŵp o staff ac un gyllideb. Byddai un corff llywodraethu hefyd. Byddai enw ysgol newydd a gwisg ysgol newydd. (Bydd y corff llywodraethu yn cael ei gynghori i ystyried canllawiau Llywodraeth Cymru ar wisg ysgol a chaniatáu cyfnod o bontio/symud i mewn i unrhyw wisg ysgol newydd. Gall disgyblion cymwys gael gafael ar gyllid grant gan Grant Hanfodion Ysgolion Llywodraeth Cymru). 
6. Byddai'r adeiladau presennol yn Ysgol Gynradd Blaen-y-maes ac Ysgol Gynradd Portmead yn cael eu defnyddio i ffurfio'r ysgol gynradd o dan y cynnig hwn. 
7. Mae polisi cludiant y Cyngor yn darparu cludiant rhad ac am ddim i ddisgyblion oed cynradd sy'n byw dwy filltir neu fwy o'u hysgol ddalgylch. Byddai pob plentyn prif ffrwd o fewn y dalgylchoedd cyfun yn byw o fewn dwy filltir i'r ddwy ysgol. Byddai gan rai disgyblion STF yn Ysgol Gynradd Portmead hawl i gludiant o dan y trefniadau polisi presennol. 
8. Ni fyddai'r cynnig hwn yn effeithio ar y STF yn Ysgol Gynradd Portmead a byddai'n parhau i weithredu fel y mae nawr; fodd bynnag, yn rhan o'r broses statudol y byddai'n rhaid i ni ei dilyn, byddai'n rhaid i'r STF gau'n swyddogol yn Ysgol Gynradd Portmead ac wedyn ailagor yn yr ysgol gynradd sydd newydd ei chyfuno. Byddai'r STF yn parhau i gynnal dysgwyr sydd â Chyfathrebu Cymdeithasol gydag Anawsterau Dysgu. 

Adnoddau addysg a goblygiadau ariannol eraill

1. Nid oes unrhyw arian cyfalaf yn cael ei geisio ar gyfer yr uno. Fodd bynnag, er nad yw'n rhan o'r ymgynghoriad hwn, nodwyd y gofynion cyllido ar gyfer y Rhaglen Cymunedau Cynaliadwy ar gyfer Dysgu, sy'n cynnwys adeilad newydd ar gyfer ysgolion cynradd cyfunol Portmead a Blaen-y-maes, gan y Cabinet ar 15 Chwefror 2024.
2. Bydd goblygiadau cyllid refeniw gan y byddai'r ysgol sydd newydd ei chyfuno yn derbyn un gyfran o'r gyllideb, yn hytrach na dau. Cyfrifir hyn gan ddefnyddio'r fformiwla ariannu gymeradwy a byddai'n cynnwys elfen ariannu 'safle hollt' tra bo'r ysgol yn gweithredu ar ddau safle.  
3. Ni wnaed unrhyw benderfyniad ynglŷn â defnyddio'r safleoedd presennol yn y dyfodol os cânt eu llacio, ond byddai'n cael ei adolygu yn unol â Chynllun Rheoli Asedau'r cyngor. 
4. Gellir gweld gwybodaeth gyllidebol amcangyfrifedig ar gyfer yr ysgol sydd newydd ei chyfuno yn Atodiad D. 

Goblygiadau i'r Corff Llywodraethu

1. Byddai'r Cyngor yn sefydlu corff llywodraethu dros dro, os bydd y cynnig yn mynd yn ei flaen, i gymryd pob cam priodol cyn i'r ysgol newydd gael ei sefydlu.  Bydd hyn yn cynnwys cytuno ar strwythur staffio.
2. Bydd y Cyngor yn gwneud penodiadau i'r corff llywodraethu dros dro (ac eithrio'r Llywodraethwyr Cymunedol a fydd yn cael eu penodi gan y corff llywodraethu dros dro).  Mae'n debygol y bydd llawer o'r llywodraethwyr ar y corff llywodraethu dros dro yn llywodraethwyr ar y cyrff llywodraethu presennol er mwyn sicrhau parhad, er mai penderfyniad i'r Cyngor fyddai hwn yn y pen draw.  
3. Bydd cyrff llywodraethu'r ysgolion presennol yn parhau i weithredu nes bod y ddwy ysgol yn cau, hynny yw, tan ddiwedd Tymor yr Haf 2027. Bydd y corff llywodraethu dros dro yn parhau i weithredu hyd nes y bydd corff llywodraethu parhaol yr ysgol newydd yn cael ei gyfansoddi.

Goblygiadau staffio

1. Byddai'r ysgol newydd yn cael ei hariannu ar gyfer un pennaeth ac un dirprwy.  Byddai angen i'r corff llywodraethu benodi i'r swyddi hyn a gall benderfynu cael mwy nag un dirprwy bennaeth neu bennaeth cynorthwyol. Mae rheoliadau'n nodi y gall y corff llywodraethu benderfynu peidio â hysbysebu'n genedlaethol ar gyfer swydd pennaeth a swyddi dirprwy benaethiaid; fodd bynnag, y corff llywodraethu sy'n gyfrifol am y penderfyniad ar sut i benodi'r swyddi hyn. Ar ôl penodi'r pennaeth byddent yn gweithio'n agos gyda'r corff llywodraethu dros dro i sefydlu strwythur staffio newydd. 
2. Mae'n hanfodol bwysig sicrhau trosglwyddiad llyfn i geisio lleihau unrhyw bryder neu ansicrwydd i staff yr effeithir arnynt. Bydd cyfathrebu a chymorth rheolaidd a ddarperir i staff yn bwysig fel y gellir adrodd am gynnydd, a bod staff yn cael y wybodaeth ddiweddaraf. Rhaid cynnal proses ymgynghori briodol â'r holl weithwyr a chynrychiolwyr undebau llafur mewn perthynas â'r strwythur newydd.

Goblygiadau trafnidiaeth

Bydd trefniadau cludiant yn cael eu gwneud yn unol â pholisi cludiant cartref i ysgol Cyngor Abertawe a gellir dod o hyd i hyn drwy ddilyn y ddolen hon: Cludiant i'r ysgol

Goblygiadau Dechrau'n Deg 

Ar hyn o bryd mae'r ddwy ysgol yn cynnal lleoliad Dechrau'n Deg a bydd y rhain yn parhau i weithredu'n ddau leoliad gwahanol fel y maent ar hyn o bryd ym mhob safle ysgol. Bydd cyfleuster Dechrau'n Deg yn rhan bwysig o'r cynllun ar gyfer adeilad newydd yr ysgol. Ymgynghorir â staff Dechrau'n Deg yn rhan o'r broses hon.

Risgiau / dibyniaethau ar y cynnig 

1. Mae'r cynnig hwn yn amodol ar y broses ymgynghori hon a chyfnod rhybudd statudol dilynol.  
2. Mae'r ysgol adeiladu newydd (nid pwnc y cynnig hwn yn ffurfiol), er iddi gael ei chymeradwyo gan Lywodraeth Cymru ym mis Awst 2024 a'i chymeradwyo mewn egwyddor ganddo, yn amodol ar ddatblygu achosion busnes manwl, cymeradwyaethau pellach gan Lywodraeth Cymru, ynghyd ag adroddiadau ar wahân i'r Cabinet i'w penderfynu, a rhoi caniatâd cynllunio lleol.  

Beth yw manteision y cynnig hwn? 

Bydd gan yr ysgol gyfunol y manteision canlynol:

1. Mae ysgolion yn gweithredu yn un, gan rannu arfer gorau ac ethos ysgol gyfan ac athroniaeth a rennir.
2. Gallu addasu yn well i ddiwallu anghenion pob disgybl. 
3. Un set o bolisïau a gweithdrefnau.
4. Dim ond un corff llywodraethu y byddai ei angen ar yr ysgol. 
5. Mwy o gyfleoedd i ddatblygiad proffesiynol parhaus staff.
6. Gall pob disgybl elwa o'r holl gyfleusterau sydd ar gael. 
7. Economïau graddfa a'r defnydd mwyaf effeithiol o adnoddau.
8. Mwy o hyblygrwydd i reoli risgiau parhad busnes.
9. Cyfle i gydweithio ar y cwricwlwm a rennir.
10. Tîm o staff mwy o faint sy'n gallu darparu mwy o hyblygrwydd o ran cwmpasu'r holl gwricwlwm Gall roi mwy o gyfleoedd i staff ddatblygu eu sgiliau wrth iddynt rannu arfer gorau gan y ddwy ysgol bresennol a gall alluogi'r defnydd gorau o arbenigedd staff.
11. Mwy o amrywiaeth o weithgareddau addysgol ac allgyrsiol.
12. Byddai'r cyfleusterau a oedd ar gael yn flaenorol i ddwy ysgol ar wahân ar gael i bob disgybl mewn ysgol gyfun.

Mae'r cynnig hwn yn cefnogi'r cynllun o adeiladu ysgol newydd sbon yn yr ardal leol, a fydd yn dod â defnydd/buddion cymunedol ehangach, gan nodi, hyd nes y bydd penderfyniad statudol, nad yw'r Cyngor yn gallu gweithio'n hyderus nac yn agos gyda'r ysgolion i gynllunio ar gyfer adeilad ysgol newydd. Unwaith y penderfynir ar yr ymgynghoriad statudol, os caiff y cynnig ei gymeradwyo, bydd y Cyngor wedyn yn gallu dechrau'r gwaith cynllunio manwl ar gyfer adeilad ysgol newydd gan weithio gydag ysgolion a chorff llywodraethu dros dro ar ôl ei ffurfio.

Beth yw'r anfanteision posibl?

1. Mae'n anochel y bydd cyfuno dwy ysgol a symud disgyblion i safle newydd yn achosi rhywfaint o aflonyddwch ac ansicrwydd am gyfnod, er bod profiad yn dangos y gellir cadw hyn mor isel â phosibl ac nad yw addysg y dysgwr yn dioddef. Bydd yr uno cyn meddiannu'r adeilad newydd yn helpu i reoli hyn drwy sicrhau bod yr ysgolion yn gweithio fel un ar y pryd.
2. Bydd goblygiadau staffio yn hynny o beth, er enghraifft, bydd angen un pennaeth ac un dirprwy yn unig. Efallai fod gan rai rhieni bryderon am fynediad i'r pennaeth pan fydd dau safle ysgol ond mae ysgolion eraill yn Abertawe yn gweithredu'n llwyddiannus gydag un pennaeth ar safleoedd hollt. Gallai hyn od yn broblem tymor byr yn unig os derbynnir y cais i adeiladu ysgol newydd.

Opsiynau eraill a ystyriwyd

Wrth ddatblygu'r cynnig hwn, ystyriodd y Cyngor amrywiaeth o opsiynau eraill:

Opsiwn 1 - Statws quo - diystyrwyd oherwydd y canlynol:

• Nid yw'n mynd i'r afael â chyflwr adeiladu, addasrwydd a hygyrchedd.
• Nid yw adeiladau presennol (o leiaf yn rhannol) yn ateb y diben.
• Nid yw'n gwella'r amgylchedd dysgu i ddisgyblion.
• Gallai arwain at ysgol ychwanegol yn yr ardal leol os bydd y Cynllun Datblygu Lleol yn cael ei wireddu. 
• Cyfleusterau cymunedol heb eu hymgorffori a'u diweddaru
• Nid yw'n cyd-fynd â  Strategaeth Adfywio Penderi.

Opsiwn 2 - Cadw'r ddwy ysgol ar agor ond mynd i'r afael â chyflwr ac addasrwydd yr adeiladau - diystyrwyd oherwydd y canlynol:

• Dim ond mewn materion addasrwydd a hygyrchedd y byddent yn mynd i'r afael â hwy. 
• Defnydd aneffeithlon o adnoddau.
• Gallai arwain at ysgol ychwanegol yn yr ardal leol os bydd y Cynllun Datblygu Lleol yn cael ei wireddu. 
• Cyfleusterau cymunedol heb eu hymgorffori a'u diweddaru
• Nid yw'n cyd-fynd â  Strategaeth Adfywio Penderi.

Opsiwn 3 - Ailadeiladu'r ddwy ysgol ar safleoedd presennol - diystyrwyd oherwydd y canlynol:

• Mwy o ofynion cyfalaf.
• Defnydd aneffeithlon o adnoddau.
• Gallai arwain at ysgol ychwanegol yn yr ardal leol os bydd y Cynllun Datblygu Lleol yn cael ei wireddu. 
• Cyfleusterau cymunedol heb eu hymgorffori a'u diweddaru
• Nid yw'n cyd-fynd â  Strategaeth Adfywio Penderi.

Opsiwn 4 - Ffederasiwn - diystyrwyd oherwydd y canlynol:

• Nid yw'n mynd i'r afael â chyflwr, addasrwydd a hygyrchedd yr adeiladau.
• Nid yw adeiladau presennol (o leiaf yn rhannol) yn ateb y diben.
• Nid yw'n gwella'r amgylchedd dysgu i ddisgyblion.
• Defnydd aneffeithlon o adnoddau.
• Gallai arwain at ysgol ychwanegol yn yr ardal leol os bydd y Cynllun Datblygu Lleol yn cael ei wireddu. 
• Cyfleusterau cymunedol heb eu hymgorffori a'u diweddaru
• Nid yw'n cyd-fynd â  Strategaeth Adfywio Penderi.

Opsiwn 5 - Cau un neu'r ddwy ysgol a chynyddu capasiti mewn ysgol arall - diystyrwyd oherwydd y canlynol:

• Byddai'n ei gwneud yn ofynnol i ddisgyblion fynychu'r ysgol i ffwrdd o'u cymuned a'u cyfoedion.
• Nid yw'n mynd i'r afael â chyflwr, addasrwydd a hygyrchedd yr adeiladau.
• Nid yw adeiladau presennol (o leiaf yn rhannol) yn ateb y diben.
• Nid yw'n gwella'r amgylchedd dysgu i ddisgyblion.
• Cyfleusterau cymunedol heb eu hymgorffori na'u diweddaru.
• Nid yw'n cyd-fynd â  Strategaeth Adfywio Penderi.

3. Y broses ymgynghori 

Bydd yr ymgynghoriad ar y cynnig hwn yn dilyn canllawiau a sefydlwyd gan y Cymry Llywodraeth, fel y nodwyd yn y Cod Trefniadaeth Ysgolion (2018).

 phwy yr ymgynghorir?

Bydd y ddogfen hon yn cael ei dosbarthu i bob parti â diddordeb, gan gynnwys y canlynol:

• Staff (addysgu a chymorth) - Ysgolion Cynradd Blaen-y-maes a Portmead 
• Llywodraethwyr a rhieni/gofalwyr - Ysgolion Cynradd Blaen-y-maes a Porthmead
• Pob ysgol yn Abertawe*
• Cyfarwyddwr Addysg - Pob awdurdod cyfagos
• Cyfarwyddwr Addysg yr Esgobaeth - Yr Eglwys yng Nghymru a'r Eglwys Gatholig
• Estyn
• Cynghorwyr Abertawe 
• Cynghorwyr Cymuned Lleol 
• Aelodau'r Senedd (AS)/Aelodau Seneddol (AS) 
• Gweinidogion Cymru 
• Pob Undeb Llafur perthnasol
• Fforwm Rhieni Gofalwyr Abertawe 
• Consortiwm Rhanbarthol Partneriaeth 
• Darparwyr Gofal Plant Lleol
• Gwasanaeth Gwybodaeth i Deuluoedd 
• Gwasanaethau Cymdeithasol 
• Comisiynydd Heddlu a Throseddu Lleol
• Comisiynydd y Gymraeg
• Grŵp Pobl (Partner Adfywio Penderi Allweddol) 
• Dechrau'n Deg 

(* Dogfen ymgynghori a anfonwyd at bennaeth a chadeirydd llywodraethwyr pob ysgol yn Abertawe.)

Y cyfnod ymgynghori

Mae'r cyfnod ymgynghori ar gyfer y cynnig hwn yn dechrau ar 31 Mawrth 2025 ac yn dod i ben ar 15 Mai 2025.

Gall ymgyngoreion gyflwyno eu barn o blaid neu yn erbyn cynnig. Ni chaiff ymatebion 
A ddaw i law yn ystod y cyfnod ymgynghori eu trin yn wrthwynebiadau statudol. Os yw ymgyngoreion yn dymuno gwrthwynebu, bydd angen iddynt wneud hynny'n ysgrifenedig yn ystod y cyfnod gwrthwynebu statudol a amlinellir ar dudalen 16.

Yn ystod y cyfnod ymgynghori gallwch chi ofyn cwestiynau a mynegi eich barn drwy ysgrifennu llythyr i'r cyfeiriad isod neu drwy gwblhau yr arolwg ar-lein.

Dylid anfon llythyrau i'r cyfeiriad canlynol erbyn fan bellaf ar 15 Mai 2025:

Helen Morgan-Rees, 
Cyfarwyddwr Addysg, 
Neuadd y Dref,
St Helen's Crescent,
Abertawe
SA1 4PE 

neu e-bost schoolorganisation@abertawe.gov.uk 

Cyfarfodydd ymgynghori

Bydd nifer o gyfarfodydd ymgynghori yn cael eu cynnal, ac mae croeso i chi fynychu un o'r cyfarfodydd isod.

Mae croeso i chi ddefnyddio'r Gymraeg yn unrhyw un o'r cyfarfodydd isod. Gofynnwn yn garedig i chi roi gwybod i ni drwy e-bostio schoolorganisation@abertawe.gov.uk i ni wneud trefniadau ar gyfer cyfieithu ar y pryd ar gael yn y cyfarfod a nodwyd.

I archebu lle ar y cyfarfod ymgynghori rhithwir, e-bostiwch schoolorganisation@abertawe.gov.uk

A allwch gofrestru eich diddordeb ar gyfer y sesiwn ymgynghori rithwir erbyn dydd Llyn 7 Ebrill fan bellaf. Bydd hyn yn rhoi digon o amser i ni anfon dolen rithwir a chyfarwyddiadau atoch cyn y sesiwn.

Ymgynghori â Disgyblion

Bydd cyfle i ddisgyblion y ddwy ysgol gymryd rhan yn y broses ymgynghori.  Mae papur ymgynghori ar gyfer disgyblion, sy'n amlinellu'r cynnig mewn fformat symlach, ar gael. Gall disgyblion roi gwybod i ni am eu barn drwy gyflwyno'r ffurflen ymateb ar waelod papur y disgybl neu drwy gwblhau yr arolwg ar-lein.

Bydd y cynghorau disgyblion ysgol hefyd yn cael eu hymgynghori, a bydd adborth ganddynt yn cael ei gynnwys yn yr adroddiad ymgynghori.

Adroddiad Ymgynghori

Bydd y wybodaeth a gesglir gan yr holl randdeiliaid yn rhan o'r adroddiad ymgynghori a fydd yn cael ei gyflwyno i'r Cabinet i'w ystyried yn dilyn y cyfnod ymgynghori.

Bydd yr adroddiad ymgynghori yn cael ei gyhoeddi ar wefan Cyngor Abertawe. Bydd copïau caled o'r adroddiad hefyd ar gael ar gais. Bydd yr adroddiad yn crynhoi'r sylwadau a gyflwynwyd gan ymgyngoreion ac yn darparu ymateb Cyngor Abertawe i'r sylwadau hyn. Bydd yr adroddiad hefyd yn cynnwys barn Estyn o'r cynnig a manylion yr ymgynghoriad a gynhaliwyd gyda'r disgyblion.

Bydd y Cabinet yn ystyried yr adroddiad ymgynghori ac yn penderfynu a ddylid bwrw ymlaen â'r cynnig.

Hysbysiad Statudol

Os bydd y Cabinet yn penderfynu bwrw ymlaen, byddai gweithdrefn statudol i'w dilyn i wneud y newidiadau arfaethedig. Byddai angen cyhoeddi hysbysiad statudol yn amlinellu'r cynigion, gan wahodd unrhyw wrthwynebiadau ysgrifenedig ffurfiol i'w cyflwyno o fewn 28 diwrnod o gyhoeddi'r hysbysiad.

Bydd yr hysbysiad statudol yn cael ei gyhoeddi ar wefan Cyngor Abertawe ac yn cael ei arddangos wrth fynedfa'r ddwy ysgol.  Bydd copïau o'r hysbysiad ar gael i'r ysgol i'w dosbarthu i ddisgyblion, rhieni/gofalwyr ac aelodau staff (gall yr ysgol ddosbarthu'r hysbysiad drwy'r e-bost hefyd).

Cyfnod Gwrthwynebu Statudol

Bydd yr hysbysiad statudol yn nodi manylion y cynnig ac yn gwahodd unrhyw un sy'n dymuno gwrthwynebu i wneud hynny yn ysgrifenedig o fewn cyfnod o 28 diwrnod. Os derbynnir gwrthwynebiadau, bydd adroddiad gwrthwynebu'n cael ei gyhoeddi ar wefan Cyngor Abertawe. Bydd copïau caled o'r adroddiad hefyd ar gael ar gais. Bydd yr adroddiad yn crynhoi'r problemau a godwyd ac yn darparu ymateb Cyngor Abertawe i'r gwrthwynebiadau hynny.

Penderfynu ar y Cynnig

Cyngor Abertawe fydd yn penderfynu ar y cynnig. Os oes gwrthwynebiadau, bydd angen i'r Cabinet ystyried y gwrthwynebiadau i'r cynnig cyn gwneud penderfyniad terfynol.

Hysbysiad o'r Penderfyniad

Yn dilyn penderfynu ar gynigion, bydd pob parti â diddordeb yn cael gwybod ac yn cael gwybod am argaeledd y penderfyniad a fydd yn cael ei gyhoeddi'n electronig ar wefan Cyngor Abertawe.

Amserlen y Broses Statudol

Asesiad effaith integredig 

Mae Asesiad Effaith Integredig wedi'i gwblhau ac mae'r asesiad llawn ar gael yn Atodiad A.

Asesiad o'r effaith ar y Gymraeg

Gellir dod o hyd i Asesiad llawn o'r Effaith ar y Gymraeg yn Atodiad B.

Asesiad effaith cymunedol

Mae Asesiad Effaith Cymunedol wedi'i gwblhau ac mae'r asesiad llawn ar gael yn Atodiad C.

Confensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau'r Plentyn (CCUHP)

Mae Erthygl 12 o Gonfensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau'r Plentyn yn datgan bod gan blant yr hawl i leisio eu barn mewn penderfyniadau sy'n effeithio arnynt ac i gael y farn honno o ddifrif. Felly, drwy gydol y broses byddwn yn sicrhau bod plant a phobl ifanc yn cael cyfle i leisio barn ar y cynigion ac ar sut maent yn meddwl y bydd yn effeithio ar eu hawliau o dan y confensiwn.

Ein barn ni yw y bydd hawliau plant yn cael eu gwella o dan y cynnig, gan y byddai ysgol bwrpasol yn gwella cyfleusterau dysgu ac yn sicrhau cyfleusterau chwarae digonol.

4. Ysgolion y mae'r cynnig hwn yn effeithio arnynt

5. Manylion ysgol newydd

6. Effaith y cynnig ar ansawdd a safonau mewn addysg

Ansawdd a Safonau mewn addysg

Yn gyffredinol, mae disgyblion o Ysgol Gynradd Portmead ac Ysgol Gynradd Blaen-y-maes, gan gynnwys y rhai o gyd-destunau o dan anfantais economaidd gymdeithasol a'r rhai ag anghenion dysgu ychwanegol (ADY), yn gwneud cynnydd addas dros amser wrth siarad, gwrando, nifer a sgiliau cymdeithasol.

Fodd bynnag, roedd Estyn yn yr arolygiad diweddar o Ysgol Gynradd Blaen-y-maes, yn cydnabod nad yw rhai disgyblion ym Mlaen-y-maes yn datblygu eu llafaredd na'u sgiliau ysgrifennu cystal ag y gallent. Roedd yr ysgol eisoes wedi nodi siarad, gwrando ac ysgrifennu yn flaenoriaethau yn eu Cynllun Datblygu Ysgolion 2024-2025 ac maent yn gweithio'n ddiwyd i fynd i'r afael â nhw drwy hyfforddiant staff a chynllunio'r cwricwlwm. Bydd y cynnig i uno yn cael effaith gadarnhaol gan y gallai'r ysgolion gydweithio ar ddatblygu'r cwricwlwm, yn enwedig ar ansawdd yr addysgu.

Mae'r ddarpariaeth ar gyfer datblygu sgiliau Cymraeg disgyblion yn effeithiol ar draws y ddwy ysgol. Mae Blaen-y-maes wedi'i hachredu gyda Gwobr Efydd Siarter Iaith Campws Cymraeg.

Mae gan Portmead statws gwobr aur ac mae'n arweinydd system i ysgolion eraill yn y rhanbarth o ran hyrwyddo'r Gymraeg a datblygu sgiliau llafaredd Cymraeg disgyblion. Unwaith eto, dylai'r cyfle i gryfhau'r ddarpariaeth drwy gydweithio'n agos wella canlyniadau i ddysgwyr.

Ar draws y ddwy ysgol, mae disgyblion yn meithrin eu sgiliau darllen yn briodol. Erbyn iddynt gyrraedd Blwyddyn 6 roedd llawer o ddisgyblion yn darllen gyda mwy o gywirdeb a rhuglder. Rhagwelir y byddai'r ddarpariaeth i gefnogi agweddau cadarnhaol at ddysgu cystal o leiaf ag a welir ar hyn o bryd pe bai'r cynnig yn mynd rhagddo.

Mae Ysgol Gynradd Portmead wedi nodi asesiad a chynnydd disgyblion yn faes i'w ddatblygu ar gyfer 2024-2025.  Mae Blaen-y-maes yn defnyddio dull strwythuredig o addysgu mathemateg a rhifedd, gan ganiatáu i ddisgyblion fyfyrio ar eu dysgu cyn pob uned. Mae hyn yn eu helpu i gydnabod eu cynnydd a'u meysydd i'w gwella. Gallai cyfuno gael effaith gadarnhaol, wrth i'r ddwy ysgol gydweithio a rhannu arfer da. Yn ogystal, mae'r ddwy ysgol yn gweithio ar ddarparu cyfleoedd pwrpasol i ddisgyblion gymhwyso eu sgiliau rhifedd ar draws y cwricwlwm, a phan fyddant yn gwneud hynny mae ar lefel briodol. Byddai cyfuno ysgolion yn cefnogi dysgu, cynllunio a darpariaeth broffesiynol yn y maes hwn. Trwy greu ysgol gyfun fwy, mae mwy o botensial i rannu rolau a chyfrifoldebau yn deg o ran cynllunio ar gyfer gwelliannau.

Mae llawer o ddisgyblion ar draws y ddau leoliad yn datblygu sgiliau digidol cadarn. Er enghraifft, yn y blynyddoedd cynnar, mae disgyblion yn defnyddio apiau darlunio a phaentio yn annibynnol. Ym Mlwyddyn 1 a 2 maent yn sganio codau QR i ddod o hyd i wybodaeth i gwblhau tasgau neu i rannu eu gwaith ag ymwelwyr. Maent hefyd yn defnyddio teganau rhaglenadwy i ddod o hyd i wrthrychau ar gynllun. Erbyn Blwyddyn 6 mae disgyblion yn dysgu sut i nodi un fformiwla neu fwy wrth ddefnyddio taenlenni. Gall disgyblion Blynyddoedd 3-6 ddefnyddio gwahanol feddalwedd megis cronfeydd data canghennog a Microbits. Mae uno'r ddwy ysgol yn caniatáu cronni adnoddau digidol, gan gynnwys arbenigedd staff i gefnogi datblygiad proffesiynol, gan y gall unigolion ddysgu oddi wrth ei gilydd a pharhau i gael y wybodaeth ddiweddaraf am dechnolegau sy'n dod i'r amlwg. Effaith gadarnhaol arall yr uno fyddai seilwaith digidol cyffredin sy'n gwella hygyrchedd, gan alluogi dysgu o bell, gwaith tîm, a chyfathrebu di-dor ar draws gwahanol leoliadau. O bosibl, gellir arbed amser ac arian ar ddatblygu cymhwysedd digidol staff a dysgwyr trwy bartneru ar gynllunio a dysgu proffesiynol.

Mae'r ddwy ysgol yn darparu profiadau creadigol gwerthfawr, gan gynnwys gweithdai drama, perfformiadau, a chydweithrediadau gydag artistiaid lleol. Mae hyn yn rhoi mynediad i ddisgyblion at brofiadau artistig/creadigol ac yn cefnogi eu lles ehangach yn rhan o'r cwricwlwm. Byddai cyfuno yn caniatáu i ddisgyblion o'r ddwy ysgol elwa ymhellach o'r profiadau hyn a darparu economïau graddfa wrth gaffael.

Mae datblygiad corfforol yn cael ei annog drwy amrywiaeth o weithgareddau a chwaraeon tîm sy'n cael effaith gadarnhaol ar iechyd a lles disgyblion. Gellid gwella hyn ymhellach trwy gyfuno, gan y gellid ehangu cyfleoedd chwaraeon i ddisgyblion.

Profiadau dysgu ac addysgu 

Yn gyffredinol, mae ansawdd yr addysgu yn y ddwy ysgol yn dda. Mae'r cwricwlwm yn y ddwy ysgol yn gwneud defnydd da o adnoddau lleol ac adnoddau cymunedol yn fan cychwyn ar gyfer dysgu. Mae'r ddwy ysgol wedi ail-bwrpasu darpariaeth dysgu'r Cyfnod Sylfaen i hyrwyddo annibyniaeth disgyblion, dysgu trwy chwarae a dysgu yn yr awyr agored. Gall cyfuno gefnogi'r gwaith o rannu arfer da, adnoddau a darparu darpariaeth deg i bob dysgwr.

Mae athrawon ym Mlaen-y-maes a Portmead eisoes yn cydweithio ar gynllun cwricwlwm eang a chytbwys trwy Bartneriaeth Clwstwr yr Esgob Gore. Mae athrawon ar draws y clwstwr yn cyd-greu trosolwg blaengar o'r cwricwlwm er mwyn sicrhau cysondeb a thegwch i ddysgwyr wrth drosglwyddo i'r ysgol uwchradd. Mae gan bob ysgol o fewn y clwstwr yr annibyniaeth i deilwra'r cwricwlwm i ddiwallu anghenion ei ddysgwyr. Ar hyn o bryd, mae disgyblion ar draws y ddwy ysgol yn cael profiadau dysgu tebyg. Er enghraifft, cymryd rhan yng nghynhyrchiad cwmni theatr lleol ar gyfer ysgolion cynradd a'r gwaith dilynol cynnwys hanesyddol a chymdeithasol yn y dosbarth. Mae'r gwaith partneriaeth hwn yn gryfder a byddai'r uno yn ei wella ymhellach. Mae'r adroddiad diweddar ar gyfer arolygiad Estyn ym Mlaen-y-maes yn cydweithio ag ethos tîm cryf a chenhadaeth o gydweithio i wella canlyniadau i ddysgwyr. Yn yr un modd, mae dull sy'n canolbwyntio ar y plentyn yn amlwg yn Portmead gyda hanes cryf o gynhwysiant. Mae'r ddwy ysgol eisoes yn meddu ar werthoedd tebyg i'r cymunedau y maent yn eu gwasanaethu. Byddai'r cynnig hwn yn sicrhau mai ethos cyffredin fyddai'r sylfaen ar gyfer partneriaeth ffurfiol a allai adeiladu ar gwricwlwm deniadol a gynlluniwyd i gynyddu cyfranogiad disgyblion.

Mae'r ddwy ysgol yn datblygu dealltwriaeth gyffredin o gynnydd ac yn gweithio ar brosesau asesu ffurfiannol a chrynodol. Mae arweinwyr, gyda chymorth cynghorwyr gwella ysgolion awdurdodau lleol, yn canolbwyntio ar uwchsgilio athrawon i ddefnyddio asesiadau o ddydd i ddydd ac arsylwadau dysgu i gynllunio gwersi sy'n sicrhau cymorth a her briodol i bob disgybl. Byddai cyfuno yn hwyluso cyfleoedd i staff gydweithio a chyd-adeiladu'r gwaith hwn, gan uwchsgilio staff gan ddefnyddio'r arfer gorau a nodwyd ym mhob ysgol.

Yn rhan o ddiwygio'r Cwricwlwm i Gymru, mae arweinwyr ar draws y ddwy ysgol yn cydnabod manteision ymchwil weithredol wrth ddatblygu unigolion yn broffesiynol, wrth hysbysu ymarfer a chefnogi eraill. Mae arweinwyr yn y ddwy ysgol yn annog y rhan fwyaf o athrawon i ymholi sy'n gwella canlyniadau i ddysgwyr. Mae arweinwyr yn y ddwy ysgol yn hyrwyddo ymchwil weithredol i bontio'r bwlch rhwng theori ac ymarfer, gan sicrhau bod datblygiadau arloesol yn ymarferol, yn benodol i gyd-destun ac yn ymatebol i anghenion y byd go iawn. Gall cyfuno ymgorffori ac ehangu'r arfer hwn sy'n seiliedig ar dystiolaeth i hyrwyddo gwelliant parhaus mewn addysgu a dysgu trwy alluogi athrawon a thimau unigol i nodi heriau, gweithredu atebion, a gwerthuso eu heffeithiolrwydd mewn amser go iawn. Mae dull ehangach a lletach yn grymuso ymarferwyr i gael perchnogaeth o'u dysgu a'u twf proffesiynol ac o ganlyniad, ysgogi newid ystyrlon.

Gofal, cymorth ac arweiniad

Ar draws y ddwy ysgol, mae staff yn adnabod eu disgyblion yn dda ac yn darparu lefelau uchel o ofal a chymorth. O ganlyniad, mae gan y rhan fwyaf o ddisgyblion agweddau da at ddysgu ac maent yn teimlo'n ddiogel yn yr ysgol.

Mae'r ddwy ysgol yn pwysleisio dealltwriaeth disgyblion o'u hawliau, gan feithrin empathi, goddefgarwch a gwerthfawrogiad i eraill yn agwedd allweddol ar werthoedd ac addysg yr ysgol. O ganlyniad, mae gan ddisgyblion ar draws y ddwy ysgol ymdeimlad cryf o berthyn a balchder yn eu hysgol.

Mae'r ddwy ysgol yn hyrwyddo hawliau plant. Mae Blaen-y-maes wedi'i achredu gan Wobr Aur Ysgolion sy'n parchu Hawliau CCUHP. Mae'r ddwy ysgol yn hybu iechyd ac ysgolion Eco. Mae llais y disgybl yn gryf yn y ddwy ysgol ar hyn o bryd, gyda'r disgyblion yn cymryd rhan weithredol wrth wneud penderfyniadau sy'n effeithio arnynt. Er enghraifft, mae'r Llysgenhadon sy'n Parchu Hawliau a Blwyddyn 6 ym Mlaen-y-maes yn arwain gweithdai ysgol gyfan ar hunaniaeth a gwrth-hiliaeth a chymryd rhan mewn ymchwil weithredol gyda Phrifysgol Abertawe ar rwystrau i bresenoldeb.

Mae cynnwys disgyblion wrth ddylanwadu ar eu dysgu yn faes i'w ddatblygu ar gyfer y ddwy ysgol ac yn un y gall uno ei gefnogi drwy weithio mewn cydlynol. Gall corff disgyblion mwy o faint hefyd arwain at amgylchedd dysgu mwy amrywiol a chyfoethog, gan feithrin cydweithredu a datblygiad cymdeithasol.

Mae'r ddwy ysgol yn cynnig ystod eang o weithgareddau allgyrsiol gan gynnwys cynnwys grwpiau ac asiantaethau lleol fel y fferm gymunedol. Mewn rhai achosion, mae rhieni'n gweithio ochr yn ochr â'u plentyn gan wella amser teuluol o safon yn ogystal ag uwchsgilio rhieni i ennill cymwysterau, er enghraifft, mewn Ysgolion Coedwig. Mae rhannu'r clybiau hyn fel eu bod yn hygyrch i deuluoedd a disgyblion ar draws y ddau safle yn effaith gadarnhaol ar yr uno arfaethedig.

Mae Polisi ADY y ddwy ysgol yn cyd-fynd â'r Ddeddf ALNET ac mae'n amlinellu'n glir ddarpariaeth eang yr ysgolion yn gyffredinol. Mae'r penaethiaid a'r Cydlynwyr ADY yn y ddwy ysgol yn cydweithio'n agos ag adran ADY yr awdurdod lleol i gael cyngor, hyfforddiant a chymorth i sicrhau bod anghenion disgyblion ag ADY yn cael eu diwallu'n briodol. Mae staff cymorth ADY profiadol yn defnyddio eu hamser yn dda i ddarparu ymyriadau llwyddiannus, sy'n cael eu hadolygu'n rheolaidd i sicrhau eu bod yn ateb y diben ac yn cefnogi cynnydd disgyblion yn briodol. O ganlyniad, mae'r ddarpariaeth ar gyfer ADY yn y ddau leoliad yn dda iawn ar hyn o bryd ac mae disgyblion sydd ag ADY yn ffynnu. Fodd bynnag, mae'r ddwy ysgol yn profi materion recriwtio a chadw staffio yn ogystal â nifer cynyddol o ddisgyblion ag anghenion cymhleth a heriol. Byddai cyfuno yn cael effaith gadarnhaol ac yn cryfhau'r ddarpariaeth ymhellach, gan fod staff profiadol yn rhannu arfer da a chyfuno adnoddau, i fodloni'r gofynion hyn.

Mae gan yr ysgolion systemau clir ar gyfer cyfathrebu â rhieni ac maent yn eu gwahodd i'r ysgol mor aml â phosibl i gymryd rhan yn addysg eu plentyn. O ganlyniad, mae llawer o rieni yn gwybod pa mor dda y mae eu plentyn yn ei wneud ac yn hyderus i fynd i'r ysgol gydag unrhyw bryderon sydd ganddynt. Mae gan y Swyddogion Cynhwysiant Teulu berthynas gref iawn â theuluoedd ac maent yn cynnig ystod eang o gymorth gwerthfawr, gan gynnwys cymorth tai ac ynni, cyngor gan wasanaethau iechyd meddwl, a mynediad i'r banc bwyd lleol.

Yn ogystal â hyn, mae gan y ddwy ysgol gysylltiadau pwrpasol â grwpiau lleol, elusennau ac addysg uwch. Trwy gyfuno, mae partneriaethau'n ehangu ac yn gwasanaethu'r ddwy gymuned er budd hyd yn oed mwy o deuluoedd.

Mae gan y ddwy ysgol ddulliau cyson o gefnogi presenoldeb da. Mae FIOs yn gyfrifol am fonitro presenoldeb, gan gynnwys cyfathrebu â theuluoedd, gwiriad gweithdrefn gwyliau a gwybodaeth gysylltiedig. Mae'r ddwy ysgol yn gweithio'n agos iawn gyda Swyddogion Llesiant Addysg yr awdurdod lleol i gefnogi teuluoedd a nodwyd a disgyblion unigol. O ganlyniad, mae presenoldeb yn gwella o flwyddyn i flwyddyn. Mae systemau diogelu yn debyg ac yn gadarn ar draws y ddwy ysgol. Byddai effaith cyfuno yn gadarnhaol o ran presenoldeb a diogelu gan y byddai adnoddau staff ac arferion da yn cael eu rhannu.

Arweinyddiaeth a rheolaeth

Mae pennaeth a dirprwy bennaeth pob ysgol wedi cael eu penodi o fewn y tair blynedd diwethaf. Mae'r uwch dîm arweinyddiaeth yn y ddwy ysgol yn cydweithio'n gydlynol ac wedi sefydlu rolau a chyfrifoldebau clir ar draws eu hysgol unigol. Mae'r ddwy ysgol yn meithrin diwylliant sy'n cefnogi gwelliant parhaus. Byddai'r uno yn arwain at ddiswyddiadau posibl o fewn yr uwch dimau arwain, gan mai dim ond ar gyfer un pennaeth ac un dirprwy bennaeth y byddai'r ysgol newydd yn cael ei hariannu. Byddai'r ALl yn darparu cymorth i'r corff llywodraethu newydd ei ffurfio ac uwch dîm arwain, i ddarparu cyngor ac arweiniad drwy gydol y broses, bydd cymorth hefyd yn cael ei ddarparu i sicrhau nad yw'r cynnig yn effeithio'n negyddol ar gysondeb addysg.

Mae arweinwyr yn gwybod cryfderau a meysydd datblygu'r ysgol yn dda. Adroddodd yr arolygiad diweddaraf gan Estyn ym Mlaen-y-maes dri argymhelliad, ac mae pob un ohonynt wedi'u nodi yng nghynllun datblygu'r ysgol yn flaenoriaethau ar gyfer y ddwy flynedd nesaf. Mae hyn yn dyst i systemau hunanwerthuso cywir yr ysgol. Gellid rhannu'r arfer da hwn a'i wella trwy uno.

Mae'r ddwy ysgol wedi ymgysylltu'n dda â thîm gwella ysgolion yr awdurdod lleol i ddatblygu prosesau hunanwerthuso cadarn yn eu lleoliadau. O ganlyniad, mae athrawon ar draws y ddwy ysgol eisoes yn cymryd rhan mewn gweithgareddau hunanwerthuso cymheiriaid, megis craffu ar waith ar y cyd â disgyblion sy'n cymharu safonau cyflawniad disgyblion. Mae hyn yn cynnwys disgyblion oedran tebyg a grwpiau o ddisgyblion, er enghraifft, rhyw, y rhai sy'n gymwys i gael prydau ysgol am ddim, ADY a mwy galluog. Trwy'r cydweithio hwn, mae athrawon yn uwchsgilio ei gilydd, yn nodi arfer da sy'n deilwng o'i rannu, yn ennill gwell dealltwriaeth o addysgeg effeithiol ac yn lleihau llwyth gwaith athrawon trwy gyfuno adnoddau.

Mae arweinwyr yn y ddwy ysgol yn sicrhau bod gan bob aelod o'r staff hawl i ddysgu proffesiynol. Defnyddir cyfleoedd dysgu proffesiynol yn bwrpasol i gefnogi datblygiad dysgu ac addysgu ar bob lefel a gwella canlyniadau disgyblion. Er enghraifft, gwelliannau a wnaed i'r amgylchedd dysgu ffisegol sy'n annog chwilfrydedd ac sy'n ennyn diddordeb disgyblion yn dda.

Mae llywodraethwyr y ddwy ysgol yn derbyn cyflwyniadau ac adroddiadau defnyddiol gan y Penaethiaid, staff eraill a disgyblion sy'n gwella eu gallu i ddwyn yr ysgol i gyfrif. O ganlyniad, mae gan y cyrff llywodraethu wybodaeth dda am y gwaith yn eu hysgol. Mae llywodraethwyr yn cymryd rhan mewn gweithgareddau sicrhau ansawdd megis edrych ar ysgrifennu disgyblion ac yn defnyddio'r dystiolaeth hon drostynt eu hunain i herio arweinwyr yn briodol.

Mae'r ddwy ysgol yn rheoli eu cyllidebau'n dda. Mae llywodraethwyr yn monitro gwariant yn ofalus i sicrhau gwerth am arian a'r effaith fwyaf ar ganlyniadau disgyblion. Mae cyllid yn cael ei adolygu'n gyson ac mae penderfyniadau gwariant yn seiliedig ar angen a fforddiadwyedd. Gall cyfuno wella dyrannu adnoddau, gan ganiatáu cronni adnoddau i wella'r ddarpariaeth academaidd, mwy o gyfleoedd allgyrsiol i ddisgyblion a mynediad at staff mwy arbenigol nad ydynt ar gael yn y lleoliadau llai, ar wahân.

Mae'r ddau adeilad yn heriol i'w cynnal fel y dangosir gan Arolwg Cyflwr Adeiladau'r ALl. O ganlyniad, mae cynnal a chadw yn unig yn gostus gan adael ychydig o arian i ddatblygu'r amgylchedd ffisegol. Fodd bynnag, mae'r ddau bennaeth yn rhagweithiol wrth geisio grantiau a chodi arian ychwanegol i sicrhau bod yr ysgolion a'u tiroedd yn bresennol yn cyfoethogi ac yn ysgogol ar gyfer dysgu'r unfed ganrif ar hugain. Mae grantiau megis y Grant Amddifadedd Disgyblion yn cael eu defnyddio'n effeithiol i gefnogi disgyblion sy'n gymwys i gael prydau ysgol am ddim a disgyblion bregus. Byddai economïau graddfa yn dilyn yr uno yn cefnogi'r gwaith o gynnal a gwella'r cyfleusterau presennol.

Mae gan y ddwy ysgol lawer iawn i'w rannu a fyddai o fudd i'r naill a'r llall, megis gwaith Ysgol Gynradd Blaen-y-maes ar ddatblygu gwaith sgiliau llafaredd disgyblion a gwaith cynllunio yn y foment Ysgol Gynradd Portmead.

Mae gan Ysgol Gynradd Portmead staff sy'n diwtoriaid ymarfer ar gyfer cymhwyster Addysg neu Hyfforddiant Cychwynnol Athrawon y Brifysgol Agored ac mae gan Flaen-y-maes gysylltiadau cwricwlwm a lles cryf â Phrifysgol Abertawe. Gall cyfuno rannu cryfderau yn y meysydd hyn megis datblygu gweithlu'r dyfodol, gwella profiadau disgyblion a chodi dyheadau disgyblion.

Mae gan y ddau arweinydd ysgol ddealltwriaeth glir o anghenion yr ysgolion a'i chymunedau ac yn llwyddo i greu ethos tîm cryf lle mae pawb yn gweithio gyda'i gilydd i wella cyfleoedd dysgu a chyfleoedd bywyd i ddisgyblion a'u teuluoedd.

Ar y cyfan, mae'r cynnig hwn yn debygol o effeithio ar ansawdd a safonau addysg yn gadarnhaol gyda darpariaeth i ddysgwyr sy'n debygol o fod cystal ag a welir ym mhob ysgol ar wahân ar hyn o bryd. Er nad yw'n rhan ffurfiol o'r ymgynghoriad hwn, gallai uno cynnar gael effaith gadarnhaol ar y cynllun tymor hwy i adeiladu ysgol newydd sbon erbyn 2031. Mae'r llinell amser hon yn rhoi'r cyfle cyntaf i'r corff llywodraethu, arweinwyr ysgolion, staff, dysgwyr a rhanddeiliaid eraill gyd-ddylunio'r adeilad newydd a'i gyfleusterau, mewn partneriaeth.

Angen am leoedd a'r effaith ar hygyrchedd ysgolion

Mae'r Cyngor wedi ystyried digonolrwydd lleoedd a'r galw tebygol am leoedd yn y dyfodol.

7. Atodiadau

Atodiad A - Asesiad Effaith Integredig (Word doc, 112 KB)
Atodiad B - Asesiad Effaith Cyfrwng Cymraeg (Word doc, 166 KB)
Atodiad C - Asesiad Effaith Cymunedol (Word doc, 84 KB)
Atodiad D - Gwybodaeth am y gyllideb ar gyfer ysgol gyfunedig (PDF, 82 KB)
Atodiad E - Ffurflen ymateb (Word doc, 36 KB)